Nga Uvil Zajmi
Me një emër pak të veçantë “Donika”, ai nuk ka qenë thjesht një hotel për familjarë, por ai i ka shërbyer të gjithëve. Tejet nostalgjik i brezave, atyre kryeqytetas, por edhe atyre të ardhur nga qytetet e tjera të Shqipërisë. Në qendër, në bulevardin kryesor të Tiranës, një motiv më shumë për të qenë i frkuentuar. Por ajo për të cilën do rrëfejmë, i referohet lidhjes së këtij hoteli, me sportin. Madje tejet i rëndësishëm ndër vite, me një funksion unik edhe në këtë drejtim, si vend grumbullimi i ekipeve, klubeve, kombëtareve, në përgatitjet përballë sfidave të mëdha të kohës. Në një mjedis modest të tij, aty janë projektuar taktikat, janë shpallur formacione, janë bërë analizat, për të marrë më pas rrugën për në “Qemal Stafa”, apo pallatin e sportit “Partizani”, e ndeshur me kundërshtarët evropianë, të privilegjuar e të sistemuar në “Dajti”.
Nga “Donika” e kanë startin fitoret 1-0 ndaj Danimarkës, barazimet 1-1 me Irlandën e Xhorxh Bestit, dhe ai historik 0 0, me Gjermaninë Federale. Ndeshjet e mëdha me Holandën, Zvicrën, Jugosllavinë, humbja 0-1 me Gjermaninë e Bekenbauerit, Mylerit, Shneligerit, apo fitorja 3-0 me Turqinë. Bashkë me fitoren e paharruar të “Partizanit” ndaj “Torinos”, rezultatin e madh ndaj “Oransodës”, 48 pikët e Gim Fagut, barazimet epokale të “17 Nëntorit” me “Standartin” e Liezhit dhe “Ajaksin” e Johan Krujfit. “Donika” kujtohet edhe si hoteli i njohjeve, takimeve klandestine, dashurive të mëdha të sportistëve, për listat “dramë”. Gjithashtu për tifozët, dhe për pak dollarë. Një rrëfim i rrallë, i pa treguar, deri diku edhe e harruar…!
Hotel “Donika”, pronë e Ylber Zoraliut, ndërtuar në kohën e Italisë, me një strukturë të atij stili, në vijim të Pallatit të Kulturës “Ali Kelmendi”, ngjitur me Cirkun, Kinema verore “Partizani”. Një ndërtesë trekatëshe, me dhjetë dhoma, në secilin kat, të dytë e të tretë me shtretër. Dhomat ishin pa banjo, vetëm me një lavaman, ndërsa në fund të korridorit, ishte banjo e përbashkët. Brenda saj edhe një vaskë e mbetur nga koha e Italisë, për të bërë banjë, por që nuk përdorej. Dhomat me pamje nga bulevardi, kishin edhe nga një ballkon.
Kati i parë, ishte restoranti, ndërsa në të dytin, bashkë me dhomat ishte edhe një lozhë (kështu e quanin). Vetëm me një hyrje të madhe ballore për në hotel dhe një tjetër për në restorant, pasi nuk kishte komunikim të brendshëm ndërmjet tyre. Përdorej, frekuentohej nga të gjithë, sidomos të ardhurit në Tiranë ata ditorë ose, për pak ditë, dhe për familjarë të sapo martuar, në pritje për të marrë apartament, qëndronin provizorisht aty. Një hotel ku gatuhej mirë. Shërbente për evenimente festivë, dasma, etj., me muzikë, orkestër, dhe një këngëtar, kryesisht në fundjavë.
“Donika” e sportistëve
Tirana kishte edhe hotele të tjera, si “Internazionali”, “Vollga”, “Valbona”, “Vjosa”, “Peza”, “Dajti”, por, fama e “Donikës” ishte e lidhur për misionin, traditën marrëdhëniet e krijuar edhe me sportin. Fotografi Nikolin Baba, kujton: “Përballë hotelit ishte fusha e zezë, “Spartak” quhej. Aty stërviteshin paradite, ekipet e grumbulluar në hotel “Donika”. Topat, materialet, i linin te shtëpia ime, pasi e kishim ngjitur me fushën, që sot mund të ketë qenë te pellgu i shkollës “Sami Frashëri”. Në vitet ‘60-të, hotel “Durrësi” në krye të Bulevardit, djathtas, sot Hotel “Tirana Internacional”’ është përdorur kryesisht nga futbollistët e “17 Nëntorit”.
Ndryshe ekipet, arbritrat e ardhur në Tiranë, sistemoheshin në hotel “Adriatik” në “Rrugën e Kavajës”, Hotel “Vjosa”, në fillim të “Rrugës së Dibrës”, Hotel “Tirana” përballë Mapo-s, më pak te “Internacionali”, “Vollga”, kurse hotel “Dajti”, ka shërbyer vetëm për ekipet, arbritrat e huaj. Më pas për sportistët kanë funksionuar edhe “Arbana” e “Arbëria”. “Donika” ka qenë hoteli më klasik, i ekipeve kombëtare në futboll, në lojërat me dorë, në grumbullimet në prag të takimeve ndërkombëtare, kur ato do të zhvilloheshin në Tiranë, si dhe Sport-Klubin e “17 Nëntorit”, futbollin e lojërat me dorë. Prenotohej dhe askush tjetër nuk mund të qëndronte e flinte aty, vetëm në raste të rralla, edhe persona të tjerë.
Hoteli i sfidave të mëdha
Nga ai hotel e kanë zanafillën takimet e mëdha të kombëtares, nga fitorja e parë historike 1-0 me Danimarkën, dhe dy barazimet e famshme 1-1, me Irlandën e Veriut, dhe 0-0, me Gjermaninë Perëndimorë. Por edhe mjaft ndeshje, si ato me Holandën, Zvicrën, Jugosllavinë e Dragan Xhaiçit, deri edhe humbja 0-1 me Gjermaninë e Bekenbauerit, Mylerit, Shneligerit. Për të ardhur te barazimi 1-1, me Poloninë, fitorja 3-0, me Turqinë, ajo 1-0 me Finalndën, bashkë me dy humbjet fatale, ndëshkuese me Rumaninë dhe Republikën Demokratike Gjermane, me shifrat e thella 4-1, pas të cilave do vijë ajo vetë-ndarje, vetë-shkëputje, vetë-largim 7-vjeçar i futbollit shqiptar me Europën.
Ky do të jetë sipari, ai i lidhjes shumëvjeçare e ekipit përfaqësues me hotelin e tij, “Donikën”. Në hollin, mjediset e tij tejet modeste, Zyber Konçi, Loro Boriçi, Myslym Alla, Ilia Shuke, ashtu thjesht me mjete rrethanore, kanë projektuar strategjitë e përballjeve, skemat, kanë shpallur formacionet. Pikërisht në ato mjedise, Lym Alla ka ideuar mënyrën e lojës ndaj “Standart” të Liezhit dhe “Ajaks” të Amstrdamit, për të regjistruar barazimet e papërsëritshme. Nga ai hotel, me një autobus modest, shoferët e paharruar dhe drejt…“Qemal Stafës”.
Për t’u rikthyer sërish te “Donika” në përfundim të tyre. Nga ai hotel kanë marrë rrugën për në Pallatin e Sportit “Partizani”, “17 Nëntorit” në volejboll me vajza, në Kupën e Kampioneve, 1969 ndaj “Fenerbahces”, dhe në basketboll, ato të djemve në sfidat e paharruar ndaj “Zadarit”, “Jugoplastikës”, “Cervena Zvezdës”, etj. Ish-futbollisti i njohur i kombëtares, Mihal Gjika, kujton: “Ishim të grumbulluara te ‘Donika’, para takimit me Poloninë, vitit 1971, kur vjen Manush Myftiu, anëtari i Byrosë Politike të Komitetit Qendror të PPSH-së, dhe zv. kryeministër.
Takoi trajnerin Boriçi, dhe e pyeti jo pa ironi: “Çfarë bëjnë këta borgjezët”? Loro, tejet i zgjuar, me shumë kulturë, iu përgjigj: “Shoku Manush, futbollistët borgjezë, janë në Itali, Francë, Gjermani, ndërsa lojtarët tanë, i ke në dhomat e tyre duke fjetur’. Myftiu, uli kokën dhe vijoi, duke ndryshuar bisedën: ‘Na duhet një fitore, me shumë gola’”.
Hotel “Donika”, i pëlqyer edhe nga “Partizani”
Edhe pse Klubi Sportiv kishte mjediset e tij të njohura pranë Pallatit të Sportit “Partizani”, Hotel “Donika” ka qenë tejet e preferuar nga drejtuesit e klubit ushtarak, për ekipet e futbollit dhe basketbollit, për sfidat ndërkombëtare. Trajneri i njohur Loro Boriçi, aty ka grumbulluar jo vetëm ekipin kombëtar, por edhe skuadrën e “Partizanit”. “Në ndeshjet me FC ‘Torinon’, në Kupën e Kupave, muajin shtator 1968, aty jemi grumbulluar. Kujtoj se aty vinin gjeneral Beqir Balluku, Petrit Dume, zyrtarë të Klubit, ku qëndronin, takonin futbollistët dhe na kërkonin të fitonin, madje me rezultat të thellë. Nga ai hotel jemi nisur për në ‘Qemal Stafa’, ku fituam 1-0 me Torinon”- rrëfen Mihal Gjika. Ndërsa periudhën e qëndrimit rekord në atë hotel, e ka basketbolli i “Partizanit”.
“Para takimeve me ‘Oransodën’ për Kupën e Kampioneve, që do të luheshin në fund të vitit 1968, ekipi u grumbullua te ‘Donika’. Menjëherë pas largimit të futbollistëve të Partizanit, pas ndeshjes së tyre me Torinon. E liruan ata, shkuam ne. Dy muaj, deri në janar të ‘69-ës, aty flinim, ndërsa për trajtim ushqimor, në Shtëpinë Qendrore të Ushtrisë. Nga ato dhoma, nga ai hotel, me autobusin e Estrefit, është e lidhur edhe historia e 48 pikëve të Agim Fagut në atë përballje, me start ‘Donikën’ e famshme” – kujton basketbollisti “Partizanit”, Sandër Dheri.
Me një kasetofon fshehurazi
Shumë sportistë, një pjesë të karrierës, kujtimeve, e kanë të lidhur dhe me hotel “Donikën”. Të grumbulluar me ekipin kombëtar U 17, për një turne në Kinë, Edmond Gëzdari, ish-futbollisti goleadori i “Shkëndijës”, “17 Nëntorit”, rrëfen: “Ishte korriku i 1974-ës, një muaj aty, stërviteshim paradite, në mesditë dhe mbrëmje, i kalonim në dhomat e njëri-tjetrit. Babai më kishte sjellë një kasetofon, disa kaseta nga jashtë shtetit, dhe me të dëgjonim këngë italiane. Shpesh krijonim zhurmë, vinte trajneri Refik Resmja, na bërtiste. Kujtoj se aty improvizonim ‘Tutto il calcio minuto për minuto’, emision radiofonik shumë i ndjekur çdo të diel nga ne.
Kreshnik Agolli imitonte nga studio qendrore drejtuesin Roberto Bortoluzin, ndërsa ne grupi nga pas, krijonte zhurmë fallso, duke i rënë karrigeve me duar, si në stadium. Pas dëgjohej Sul Starova, që imitonte Enriko Amerin. Me zërin e trashë të Sandro Cioti, isha unë. Arjan Bakiri, imitonte Alfredo Provencialin, Il Metani, Enzo Folianezen, etj. E regjistruam, e pata ruajtur shumë vite më vonë, por humbi kasetofoni, me të edhe kaseta. Në ato dhoma dikush këndonte Celentanon, një tjetër Xhani Morandin, dhe i incizonim. ‘Shejtanë, çfarë po bëni’- na bërtiste trajneri Thanas Jançe. Por edhe filmat janë ndjekur nga ai hotel, sepse mbrapa tij, ishte kinema verore ‘Partizani’”.
Hotel “Donika” i listave “dramë”
Në atë hotel, në njërin nga mjediset e tij, një apo dy ditë para nisjes për jashtë shtetit, nga të gjithë, sportistë, drejtues, trajnerë, pritej me padurim, ankth, leximi i “listës”, siç edhe është njohur. Por çfarë ishte ajo listë, çfarë përfaqësonte, pse ishte që shumë e rëndësishme, e që përcillte aq tension, emocion, që kishte lidhje direkt me sportistët?! Kush e ka përjetuar ato kohë, ato prag-nisje për ndeshjet jashtë vendit, e kujton, e di mirë çfarë ngjarje ishte momenti i leximi i saj: Kënaqësi për disa, e kundërta “dramë”, mërzitje, dëshpërim, për të tjerët.
Mjaftonte çasti i leximi të saj para skuadrës, kur i ardhuri nga Klubi Sportiv, ministria, në pak minuta në një sallë të Hotel “Donikës”, do shpallte emrat e lojtarëve, trajnerëve, që do të niseshin jashtë shtetit. Ata që nuk e kishin emrin në listë, do të qëndronin në Tiranë. Ishte vërtet e vështirë, një shok psikologjik i jashtëzakonshëm, dhe ata që nuk figuronin në listë, ishin të detyruar ta braktisnin “Donikën”, të ktheheshin në shtëpi, në qytetin e tyre, duke marrë pas edhe fjalët, thashethemet, e mos vajtjes. I gjithë opinion informohej menjëherë pas leximit të saj. Sa herë është lexuar ajo listë ankthi, në Hotel “Donika”?!
Kur njoftohej policia
Ankesa sistematike, pa fund nga familjarët e pallatit përballë, atyre që janë edhe sot, kur sa herë në “Donika” grumbulloheshin ekipe sportive, e para që njoftohej, ishte Policia, që kthehej në një problem madhor, me sportistët, veprimet e tyre, me futbollistët, kryesisht protagonistë. Të shqetësuar, familjarët e pallateve, akuzonin se sportistët; dalin me mbathje në ballkon. Sipas tyre, nuk ishte normale, jo vetëm për banorët e ndërtesave përreth, por si bulevardi kryesor, njerëz që lëvizin, dhe me veprime të tilla, ata bënin figurë jo të mirë. Kërkesa arrinte në nivele të larta, deri në rajonet e policisë, të cilët dërgonin agjentët e tyre për të marrë masa.
Ish-sulmuesi i njohur i “Shkëndisë”, “17 Nëntorit”, Luan Metani, kujton: “Duke qenë se pamja ballore, e hotelit, dhomat e katit të dytë, ishin me ballkone, sportistët për të tharë rrobat sportive, i vendosnin aty. Në periudhë vere, ne qëndronim, dilnim në ballkon edhe me mbathje. Ose kur dikush na thërriste, nga rruga, që i shqetësonte familjarët përballë. Vinin te sportelisti, ankoheshin, njoftoheshin trajnerët, na jepnin urdhër, por verë, vapë, pa asnjë mjet freskues, ishim të detyruar rrinim në ballkon. Po kështu edhe në mbrëmje, kur kishte fluks kalimtarësh, qëndronim në ballkon edhe për të komunikuar me miq, të njohur. Grumbullimet ishin të gjata, kushte minimale”, – shprehet Metani.
