Nga Ljubomir Filipoviç
analist dhe kolumnist i CdM
A po zgjedh Mali i Zi mes të ardhmes Euroatlantike dhe botës serbe? A është zgjedhja mes qeverisë së konsoliduar, të qëndrueshme të Kishës Ortodokse Serbe dhe Serbisë zyrtare nga njëra anë dhe pluralizmit aspak të përsosur dhe sistemit të kontrollit nga ana tjetër?
A është Milo Gjukanoviç në pozitën e presidentit në shumicën parlamentare një kërcënim për demokracinë, apo njerëzit mendojnë instinktivisht dhe emocionalisht se me largimin e tij do të përjetojnë një lloj lehtësimi për të gjitha pakënaqësitë e tyre, të grumbulluara ndër vite?
A po përfiton dikush nga ky emocion?
Këto janë disa nga dilemat dhe pyetjet për shumë njerëz në Mal të Zi ditët e fundit.
Faktet janë si më poshtë. Milo Gjukanoviç ishte në pushtet për tre dekadat e fundit, por ai e ndau atë pushtet me shumë nga shumica e re. Së pari, me PKSH-në, nga e cila sot dolën demokratët dhe një pjesë e madhe e DF.
Ai gjithashtu e ndau atë me SDP, nga e cila doli URA. E ndau edhe me Partinë Popullore, nga e cila doli pjesa dominuese e DF. Ai gjithashtu e ndau atë me Kishën Ortodokse Serbe. A ka njeri që nuk ishte në pushtet në Mal të Zi? Jo, nuk ka. A ka njeri që nuk është në pushtet tani? Po, ka.
Kur bëhet fjalë për partitë parlamentare, ato janë DPS, SDP, SD dhe LP. Prandaj, Milo Gjukanoviç është kandidat i opozitës. Ndaj, i gjithë ky bashkim i së dielës nuk është një luftë për ndërrimin e qeverisë, por një tentativë për të mposhtur një rival që tashmë është i hutuar.
Jakov Milatoviç nuk është (drejtpërsëdrejti) një burrë i Rusisë, por nuk është as luftëtar kundër “regjimit të lig”. Ai “regjim i mbrapshtë” u zëvendësua pa ngritur gishtin e tij të ri Jakovi. Olivera Injac dhe Filip Ivanoviç nuk protestuan kundër “diktatorit” derisa punonin dhe ndërtonin karrierën e tyre në një universitet privat, një nga themeluesit e të cilit është pikërisht ai, “diktatori”.
Filip Ivanoviç nuk u shpreh kurrë kundër krimit, korrupsionit, tiranisë dhe despotizmit. Ai, do të fliste për të kritikuar, por vetëm kur ishte e nevojshme të hynte në NATO dhe kur Kisha e aktivizonte.
Nga ana tjetër, Injac ishte pro NATO-s, e promovoi atë, por sot duket se të gjitha këto i bëri për detyrën dhe jo për shkak të besimit në vlerat perëndimore, euroatlantike.
Prandaj, cilido qoftë rezultati i zgjedhjeve, Mali i Zi nuk do të devijojë nga rruga drejt të ardhmes së parashikueshme. Milatoviç nuk është aq i guximshëm sa të vërë në dyshim rrugën e politikës së jashtme të Malit të Zi.
Megjithatë, konsolidimi i pushtetit që do të pasonte pas fitores së tij dhe pas zgjedhjeve parlamentare do t’i lehtësonte proceset e kolonizimit masiv të institucioneve nga njerëz që me vetëdije dhe strategji do të punojnë për serbizimin e Malit të Zi, duke e bërë atë një degë anësore të qeverisë në Beograd.
Pas ca kohësh, pavarësia e Malit të Zi do të jetë një guackë boshe. Mediat që janë në pronësi të kompanive nga Serbia, qofshin ato të Solak apo të Vuçiçit, i lehtësojnë ato procese. Ndërsa mediat Pink dhe Prva bombardojnë me propagandë, në mediat Vijesti dhe Nova tashmë po delegohen komisionerë nga mediat serbe, të cilët, si Pantelic dhe Obradovic, na tregojnë se çfarë do të thotë demokraci dhe Evropë.
Ndërsa nacionalizmi serb po normalizohet, pala tjetër po antagonizohet dhe censurohet, madje edhe në media të reja të hapura nga njerëz të afërt me ish-autoritetet. Që të mos iu lëkunden gjërat.
E ardhmja pas të dielës, nëse sovranistët nuk e mbështesin Gjukanoviçin, nuk duket aspak “rozë”. E vetmja gjë për të cilën mund të shpresojmë është se konsolidimi i pushtetit në një moment mund të çojë në shndërrimin e sindikalistëve në sovranistë, siç ishte në vitin 1997, por pyetja e vetme është nëse ka kohë, energji dhe burime për këtë.