Kodi Zgjedhor lyp referendum

Nga Artan Xh. DUKA

Botuar në DITA

U bënë tre dekada që sa herë ka zgjedhje, po aq herë ulen PS e PD për reformë zgjedhore! Ndonse në parim gjithnjë ka vënd për përmirësime, ajo që nuk shkon është se mungon vullneti politik për të bërë një reformë në themel që i reziston kohës dhe, më kryesorja, qytetari anashkalohet në proçes.

Partitë dhe konflikti i interesit me Kodin Zgjedhor

PS e PD me mballomat e tyre zgjedhore nuk japin garanci për më tej. Partitë janë në konflikt interesi me Kodin Zgjedhor sepse falë tij gëzojnë ato pushtete e privilegje që kanë dhe s’do mënd që nuk do të propozojnë apo pranojnë një ligj zgjedhor që ofron garë reale e meritokraci në politikë.

Në fushatë zgjedhore, “punëdhënësi”-qytetar interviston “punëmarrësit”-parti dhe mënyrën e kushtet e intervistës nuk mund t’i përcaktojë ai që pyetet (politika) por ai që pyet (qytetari) ndaj dhe për rregullat e votimit, çdo reformë zgjedhore etj, pavarësisht punës së Kuvëndit, fjalën e fundit duhet t’a thotë qytetari në referendum e jo dyshja PS e PD me kartonat formal pas.
Kodi Zgjedhor nuk është ligj dosido që kalon me delegim.

Ai reflekton vëndin e pushtetin e qytetarit, peshën e votës së tij si instrument kontrolli real ndaj politikës dhe lidhet direkt me besimin e shpresën se ndryshimi është në dorën e tij. Nga ana tjetër, njëlloj si Kushtetuta, Kodi Zgjedhor është një super-ligj themeltar që fut në hulli demokracinë e ushtron trysni reale mbi politikën për morinë e ligjeve rutinë që prekin interesat e qytetarit më pas.

Qytetari e di vetë të mirën e tij!

Qytetarët e jo partitë, duhet të thonë fjalën e fundit për gjithshka rreth Kodit Zgjedhor nga sistemi zgjedhor, financimi i partive, rregullat e fushatës etj.
Vetëm referendumi sqaron se cili sistem zgjedhor arrin të zgjojë tek shoqëria e sotme besimin tek vota e ndryshimi falë saj. Qoftë ky mazhoritar, proporcional, i kombinuar, votë e transferueshme, me lista etj, atë qytetari e di!

Vetëm me referendum qytetari mund të japë apo jo pëlqimin në parim për rregullat e financimit të fushatave zgjedhore. Qytetari nuk ka përse paguan për fushata që u garantojnë pushtet e privilegje politikanëve dhe nëse duhet kontribut, ai të jetë minimal për fushata modeste në median shtetërore dhe i tillë që shmang pabarazinë në fonde e kohë reklame mes subjekteve (partitë e mëdha marrin pjesën e luanit, të voglat e të pavarurit pak ose aspak) sepse gara duhet të jetë e barabartë dhe vija e nisjes njëlloj për të gjithë pavarësisht zgjedhjeve të shkuara.

Është referendumi ai që duhet të përcaktojë se kush e si do të numërojë votat, nëse do të vijohet me politizimin e proçesit me partitë vëzhguese e numëruese njëkohësisht apo depolitizimin e tij etj.

Kur vjen puna tek Kodi Zgjedhor e reforma zgjedhore, para se referendumi të thotë fjalën e tij, Kuvëndi duhet bëjë një shqyrtim shterues të subjektit duke zgjeruar rrethin për të ofruar mundësi për të gjithë të interesuarit – qytetarë, shoqata etj, të kontribuojnë me sugjerimet e tyre në proçes.

PS nga ana e saj, mund të përdorë edhe Këshillimin Kombëtar për të testuar mendimin publik për sistemin zgjedhor. E bëri për kanabisin e Ballkanin e Hapur që humbi pa nishan!

Vota është “butoni” i vetëm që qytetari ka në dorë ndaj autokracisë, abuzimit e shpërfilljes së politikës ndaj tij ndaj dhe Kodi Zgjedhor duhet të ketë atributet e Kushtetutës duke u miratuar me referendum popullor.

Fitues tavoline!

Politika e tranzicionit nuk ka interes t’i hapë udhë transparencës së proçesit zgjedhor dhe meritës reale të votës. Pavarësisht teatrit politik, PS e PD vozitin së toku në varkën e abuzimit të sistemit dhe vota, nga kërcënim është tjetërsuar në “liçensim” që garanton pushtet, privilegje e imunitet!

Mungesa e drejtësisë, pabarazia me ligj, klientelizmi, çoroditja me pronën, uzurpimi i votës etj sot kanë vrarë besimin tek e ardhmja. Shpresa ia ka hequr fillin vetes dhe njerëzve në zgripin e mbijetesës nuk u hyn më në sy bojatisja mavi e realitetit shqiptar! Boll që po ikin nga sytë këmbët që Rama e mbarë politika, të reflektojnë për dështimin e tyre epokal.

Fillohet nga vota. Reforma zgjedhore nuk ka nevojë për mballoma por rishikim në themel. Fituesi duhet jetë me meritë dhe Rama, përjashto bashkinë dikur, mbetet kryeministër tavoline sa kohë shmang garën reale duke privuar vetveten nga përjetimi e ndjesia e fitores reale!

Për fat të keq, sot sfida e demokracisë është “teologjizimi” i politikës e shndërrimi i partive në ndërmarrje okulte që, njëlloj si disa kulte ekstreme fetare, nuk rreshtin së trokitur dyerve e bezdisur qytetarët me lista patronazhistësh për “rekrutë” të rinj, propagandë patetike fanatikësh apo atyre në “bordero”, që krijojnë kulte e mite ndër të gjallët duke intimiduar e provokuar ndasi qytetare etj dhe e gjitha kjo bazuar në një kod zgjedhor që e fut votën e qytetarit në “xhep” dhe e bën atë të pashpresë për të ardhmen.

Referendumi, “fjalëkalimi” nga zë fill shpresa!

Debati shpesh reduktohet në raportin mes demokracisë e qëndrueshmërisë. Politika autoritariste, qoftë për të ruajtur privilegjet apo kaluar reforma selektive që u shkojnë për shtat, ka prioritet qëndrueshmërinë e qeverisjes.

Mbase edhe vetë bota nuk na i ka aq ngenë në ruajtjen e standartit demokratik. Qoftë nga fakti se tek ne liria degradon në rrëmujë, ashtu edhe nga ajo që po ndodh në botë, pavarësisht kostos në rritje të autokracisë e humbjes së besimit tek sistemi!

Sot gjërat janë më të ngatërruara se kurrë sepse politika e tranzicionit ka bërë të sajën 30 vjet. Por, pavarësisht pafundësisë së problemeve e dilemave nga t’ja fillohet, gjithmonë ka një “fill” të parë që çmpleks më pas gjithë lëmshin e problemeve.

Njëlloj si me raportin me Greqinë, ku boll të hiqet ligji i luftës e pastaj, herët a vonë gjërat shkojnë në vënd, ashtu edhe për mullarin e abuzimit politik tek ne, boll të lehtësohen proçedurat e shndërrohet referendumi në rutinë që qytetari të marrë e mbajë “timonin” e demokracisë!

Falë referendumit mund të korrigjohet çdo devijim e abuzim politik me sistemin, përfshi edhe Kodin Zgjedhor. Në demokraci gjithshka duhet të rrotullohet rreth votuesit e jo klikës lart që i ndruhet atij.

Dhe kur flasim për vullnet të qytetarit, vota e lirë kulmon me referendumin. Vë pikat mbi “i” për të sotmen dhe lë të hapur mundësinë e rishikimit për më tej. Është “fjalëkalim” që nxit rikthimin e shpresës e besimit në vënd.

©Copyright Gazeta DITA

Ky artikull është ekskluziv i Gazetës DITA, gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”. Shkrimi mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar DITA dhe në fund të vendoset linku i burimit, në të kundërt çdo shkelës do të mbajë përgjegjësi sipas Nenit 178 të Ligjit Nr/ 35/2016