E vërteta për vdekjen e Pablo Nerudës do të vijë ngadalë. Publikimi i raportit me konkluzionet e hetimit që duhet të sqarojë nëse poeti kilian, që ka rrëmbyer edhe çmim Nobel për Letërsinë, është helmuar vërtet, në fakt është pezulluar për shkak të mungesës së lidhjes me internetin. Një nga ekspertët, Romilio Espejo, – i ngarkuar me dhënien e konkluzioneve të grupit të ekspertëve përmes internetit, – nuk ishte në gjendje të lidhej sepse ndodhet në një zonë të Kilit jugor të prekur nga zjarret e mëdha pyjore që kanë komunikime të ndërprera.
Prandaj, përfundimet e raportit të shumëpritur do të bëhen të ditura “javën e ardhshme”, tha Paola Plaza, gjyqtarja kiliane që mbikëqyr çështjet e të drejtave të njeriut. Disa nga ekspertët ndërkombëtarë që morën pjesë në përpunimin e raportit dhe që nuk ndodhen në Kili gjithashtu kishin probleme me internetin, shpjegoi Rodolfo Reyes, nipi i shkrimtarit, prandaj të paktën tani për tani të gjitha shtyhen. “Është e turpshme dhe më dhemb shumë, por duhet të vazhdojmë të presim. Kishte shumë pritje, të gjithë duan të dinë të vërtetën për vdekjen e Pablo Nerudës”, shtoi Reyes, në një komunikatë për shtyp në Pallatin e Gjykatave në Santiago.
E vërteta për vdekjen e Nerudës vjen 50 vjet pas vdekjes së tij dhe 12 nga fillimi i një hetimi gjyqësor të nisur për të sqaruar nëse ai vdiq nga ndërlikimet e kancerit të prostatës apo për shkak se u helmua, siç pretendon shoferi i tij prej gati pesëdhjetë vjetësh, Manuel Araya. Paneli i ekspertëve – i përbërë nga shkencëtarë nga Kanadaja, Danimarka dhe Shtetet e Bashkuara, të cilët u takuan virtualisht dhe personalisht duke filluar nga 24 janari – duhet të sqarojë origjinën e bakterit Clostridium botulinum i gjetur në një dhëmballë të poetit në 2017.
- Publicitet -
Neruda vdiq 12 ditë pas grushtit të shtetit të 11 shtatorit 1973 që përmbysi mikun e tij, Presidentin Salvador Allende, dhe solli në pushtet një diktaturë ushtarake të krahut të djathtë. Ai vdiq disa orë para se të hipte në një avion që do ta çonte në mërgim në Meksikë; dhe sipas familjarëve, ai u helmua nga policia sekrete e Pinochet-it, Dina. Certifikata e vdekjes rendit shkakun e vdekjes si kanceri metastatik dhe kaheksia; dhe versioni zyrtar u mor si i mirëqenë për vite me radhë derisa, në vitin 2011, Partia Komuniste, senator dhe anëtar i së cilës shkrimtari ishte, e vuri në pikëpyetje dhe bëri një ankesë.
Trupi i Nerudës, i cili pushonte në kopshtin e shtëpisë së tij në Isla Negra në bregdetin e Kilit, u zhvarros dhe, shtatë muaj më vonë, një grup ndërkombëtar i patologëve anatomikë vërtetoi se nuk kishte “agjentë kimikë përkatës” që mund të lidheshin me vdekjen e tij. Por në atë kohë, institutit të mjekësisë ligjore kilian i mungonte teknologjia për të zbuluar një helmim që mund të kishte ndodhur 40 vjet më parë. Dhe në vitin 2017, i njëjti panel i ekzaminuesve mjekësorë arriti në përfundimin se Neruda nuk kishte vdekur nga kanceri, siç thuhej në certifikatën e tij të vdekjes; dhe në vend të kësaj zbuloi një fragment të toksinës botulinum që mund të ndikojë në sistemin nervor dhe të çojë në vdekje. Çelësi tani është të kuptojmë nëse kampioni i bakterit i gjetur është ndryshuar në laborator dhe më pas është inokuluar, gjë që do të demonstronte ndërhyrjen e një pale të tretë në vdekjen e poetit. Por për të marrë një përgjigje do të duhet të presim më shumë. /La Repubblica/
