Akademiku i ndjerë Moikom Zeqo ka shkruar në rubrikën e tij në gazetën DITA mbi rolin e anzhuinëve francezë në historinë mesjetare shqiptare.
Ky rol ka qenë i madh dhe veçanërisht interesante është historia e princit shqiptar Karl Topia, i shekullit XIV.
Ai ishte një fëmijë i lindur nga një baba shqiptar dhe nga një nënë anzhuine franceze.
Shkruan Zeqo:
“Historia e Karl Topisë të kujton ngjarjet e romaneve kalorsiake, ose të romanit gotik a pikaresk.
Babai i tij, konti i Durrësit, Tanush Topia, bëri një aventurë të pabesueshme. Ai rrëmbeu Helenën, vajzën e Robert I Anzhu.
Helena po vinte me një anije nga Italia sepse do të martohej, me një kontratë politike, me një princ bizantin.
Anija ndaloi në brigjet e Durrësit. Në këtë pushim, befas Tanush Topia e pa Helenën dhe u dashurua marrëzisht me të. Por, është e vërtetë që edhe Helena u dashurua menjëherë me Tanushin. Tanushi e rrëmbeu Helenën dhe u martua me të.
I dërguari i mbretit anzhuin në Durrës më kot e kërcënoi në emër të Robert I Anzhu, që Helena t’i bindej të atit dhe të mos e bënte këtë marrëzi. Helena nuk u bind.
Pas një viti lindi një djalë, fryt i kësaj dashurie të parrëfyer. E ëma ia vuri emrin Karli në kujtim të gjyshit të saj Karli I, mbret i Napolit dhe Sicilisë, që ishte njëkohësisht dhe vëllai i mbretit të Francës, Shën Luizit.
Mbas një viti, i ati i Helenës i bëri një ftesë Helenës dhe Tanush Topisë, që të vinin në Napoli, sepse gjoja i kishte falur dhe dëshironte të bënte një gosti të madhe për çiftin rebel.
Ai u tha atyre të merrnin me vete edhe nipin, Karl Topinë.
Në momentin e fundit Tanushi, dyshues dhe largpamës, nuk e mori Karlin me vete, hipi në një anije me gruan Helena dhe shkoi në Napoli.
Pritja paraprake qe madhështore, u organizua një gosti e paparë, por i ati i Helenës, hakmarrës deri në fund, i masakroi dhëndrin dhe të bijën në gjumë, duke bërë kështu një vepër makbethiane, të denjë për penën epokale të Shekspirit.
Karl Topia i vogël u mbajt i mbrojtur, sepse jeta e tij kërcënohej nga agjentët e mbretit francez.
Kështu u rri ky personazh i mesjetës shqiptare, nga më të fuqishmit dhe me jetë vetiake nga më të çuditshmet…”
Shkrimi i plotë mund të lexohet në arkivën e gazetës DITA.
a.c./dita