Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, nënshkroi të mërkurën një shpallje presidenciale përmes së cilës shpall 8 majin si “Dita e Fitores në Luftën e Dytë Botërore”, duke argumentuar se Shtetet e Bashkuara meritojnë më shumë vlerësim për kontributin vendimtar në përfundimin e konfliktit global.
Shpallja vjen në kuadër të 80-vjetorit të Ditës së Fitores në Evropë (VE Day), kur më 8 maj 1945, Gjermania naziste firmosi kapitullimin e pakushtëzuar, duke i dhënë fund luftës në kontinentin evropian. Këtë javë, nga Londra në Moskë, qytetet po mbajnë ceremoni përkujtimore, parada dhe aktivitete solemne për të nderuar këtë ditë historike.
“Shumë nga aleatët tanë po e nderojnë 8 majin si Ditën e Fitores, por ne, që bëmë më shumë se çdo vend tjetër për këtë fitore, nuk e festojmë siç duhet,” tha Trump në një postim në rrjetet sociale. “Po e riemërtoj këtë datë si Ditën e Fitores në Luftën e Dytë Botërore. Gjithashtu, 11 nëntorin e shpall si Ditën e Fitores në Luftën e Parë Botërore. Ne i fituam të dyja dhe askush nuk ishte afër nesh për nga forca, trimëria dhe shkëlqimi ushtarak.”
Megjithatë, ndonëse shpallja ka një karakter simbolik, ajo nuk ka fuqi ligjore për të ndryshuar festa federale ekzistuese. Për shembull, 11 nëntori, i njohur zyrtarisht si Dita e Veteranëve, mund të ndryshohet vetëm me vendim të Kongresit amerikan. Në këtë kontekst, Trump më vonë e tërhoqi idenë e “riemërimit” dhe deklaroi se do të shpallte këto ditë si festa kombëtare jozyrtare.
“Nuk është e drejtë që Amerika nuk e nderon mjaftueshëm veten për këto fitore madhështore,” u shpreh ai. “Pa Shtetet e Bashkuara, Lufta e Dytë Botërore mund të kishte përfunduar ndryshe. Është koha të kujtojmë kush e bëri realisht të mundur fitoren.”
Në shpalljen e firmosur, Trump përcakton 8 majin 2025 si ditë simbolike nderimi dhe njoftoi se pritet të lëshojë një tjetër për Luftën e Parë Botërore më vonë gjatë vitit. Megjithatë, kjo datë nuk do të jetë një ditë pushimi zyrtare, pasi vetëm Kongresi mund të krijojë apo ndryshojë festa federale.
Për momentin, nuk është e qartë nëse do të organizohen aktivitete zyrtare në Shtetet e Bashkuara për këtë datë, ndërsa Trump vuri në dukje se vendet si Franca dhe Mbretëria e Bashkuar kanë planifikuar përkujtimore madhore. “Është një dëm i madh që ne nuk e bëjmë këtë,” tha ai nga Zyra Ovale.
Në Evropë, festimet për 80-vjetorin po zhvillohen me madhështi. Mbretëria e Bashkuar organizon parada ushtarake, fluturime të avionëve historikë dhe homazhe me pjesëmarrjen e familjes mbretërore në Pallatin Buckingham. Ndërkohë, Rusia do të shënojë Ditën e Fitores me paradën tradicionale ushtarake në Sheshin e Kuq, ku priten të marshojnë mijëra trupa dhe të fluturojnë dhjetëra avionë luftarakë.
Grupet e veteranëve amerikanë e kanë pritur pozitivisht nismën e Trump. Rob Couture, drejtor i çështjeve publike për organizatën “Veteranët e Luftërave të Huaja”, tha se “çdo përpjekje për të sjellë në vëmendje sakrificat dhe shërbimin e brezit të Luftës së Dytë Botërore është e mirëpritur”.
Sipas të dhënave të Departamentit të Veteranëve të SHBA-së, nga rreth 16.4 milionë amerikanë që shërbyen gjatë Luftës së Dytë Botërore, vetëm rreth 66,000 ishin gjallë deri në vitin 2024.
j.l./ dita
