Në malet me pamje nga një liqen i kaltër në Shqipërinë juglindore, ekspertët e jetës së egër po gjurmojnë rrëqebullin e Ballkanit si pjesë e përpjekjeve të fundit për të shpëtuar specien nga zhdukja. “Fantazma e pyllit“, e cila jeton në malet e mbuluara me pemë në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut, tani është ndër gjitarët më të rrezikuar në botë. Janë viktima e shpyllëzimit dhe gjuetisë pa leje, ka më pak se 40 të tilla mace të egra të vetmuara në tre vendet e Ballkanit. Shqipëria është shtëpia e më pak se 10 rreshqebujve, duke rënë ndjeshëm nga më shumë se 200 në vitet 1980.
“Ne jemi shumë të shqetësuar se nëse nuk arrijmë të rrisim numrin dhe shpërndarjen e tij shumë shpejt, do ta humbasim përgjithmonë,”- tha Manuela von Arx nga fondacioni zviceran Kora, i cili është pjesë e programit të rimëkëmbjes së rrëqebullit ballkanik. Gjatë 15 viteve të fundit, OJQ-ja Mbrojtja dhe Ruajtja e Mjedisit Natyror në Shqipëri (PPNEA) është përpjekur të shpëtojë kafshën e njohur në vend edhe si “tigri i Ballkanit”.
I ndrojtur dhe i pakapshëm
Në malin e Malit të Thatë me pamje nga liqeni i Prespës, dy ekspertë që marrin pjesë në programin e rikuperimit të rrëqebullit të Ballkanit instalojnë me kujdes kamera të automatizuara në lartësinë e rrëqebullit në lisat. Ata shpresojnë të kapin imazhet e mishngrënësit të ndrojtur dhe të pakapshëm që fle ditën dhe gjuan natën për drerë, lepur, dhi e egër dhe lepur.
“Është e vështirë të kapësh një imazh të mirë”, tha inxhinieri i pyjeve Ilir Shyti teksa bashkë me kolegun Melitjan Nezaj kontrollonin pozicionet e kamerave. Kamera duhet të pozicionohet mirë për të mbuluar shtegun e përdorur nga rrëqebulli. Në nëntor 2021, kamerat në zonë kapën një rrëqebull që vinte nga Maqedonia e Veriut, të cilin ekspertët e konsideruan si një shenjë të mirë për qëndrueshmërinë e specieve.
“Shpresojmë që të kalojë edhe këtë vit dhe nëse kemi fat do të mund të bëjmë një foto të një rrëqebulli tjetër,”- tha Nezaj, biolog. Dallimet delikate në shtresën me pika të kafshës dhe tufat e qimeve në majat e veshëve të saj u mundësojnë ekspertëve t’i identifikojnë ato individualisht.
“Gjurmimi i përpiktë i rrëqebullit është një pjesë kyçe e mbrojtjes së tij,”- tha Blendi Hoxha, koordinator i projektit të rrëqebullit PPNEA.
Ndonëse është i mbrojtur rreptësisht, rrëqebulli ka qenë viktimë e gjuetisë pa leje, pavarësisht ndalimit të gjuetisë në Shqipëri që nga viti 2014. Të paktën 14 rrëqebull janë vrarë në Shqipëri që nga viti 2006. Por PPNEA ka vazhduar me luftën, duke bërë një kallëzim kundër prokurorëve në përpjekje për të rinisur hetimet.
Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia e Veriut kanë bashkuar forcat në kuadër të programit të rimëkëmbjes së rrëqebullit të Ballkanit, të financuar nga fondacione të huaja si Kora, Euronatur dhe Mava. Ata gjithashtu përpiqen të edukojnë gjuetarët dhe popullatën e përgjithshme për kërcënimin e zhdukjes.
j.l./ dita
Na ishte nje here nje Rreqebull (Albania) do thone Evropianet.
Kete Reqebull e krijoi Turqia ndryshe do ishte Nje Epir.
Ai i Veriut (Vora greq) i Kastriotit Prijesi i Epirit (sot Arnautistane) pasardhes i Arxileas (Akilit “shqip”),Odheseas,Megas Aleksandros (Leka Arnauti),Megas Kostantinos,Pirros etj dhe te Jugut (Jugo sllavisht) Aftohthone.
Maloket dhe idiotet e fshatrave shqiptare I kane vrare dhe zhdukur per lekuren e tyre.