Në vitin 1987, një notar profesionist 22-vjeçar i quajtur Tonin Gjini hyri në ujërat e Adriatikut në fshatin verior të Velipojës me mikun e tij më të mirë, Pjerin Gjeka.
Tetëmbëdhjetë orë më vonë, Gjini doli 18 kilometra përgjatë bregut në qytetin malazez të Ulqinit, në atë kohë pjesë e Jugosllavisë. Gjeka u mbyt, 100 metra larg bregut. Gjini e tërhoqi trupin e shokut të tij deri në tokë.
- Publicitet -
Një çerek shekulli më vonë, Gjini ka rikrijuar rrugën që përshkoi me not, këtë herë për një dokumentar të shkurtër të titulluar “Freestyle to Montenegro”, me regji të Ardit Sadikut.
Sadiku, i cili ishte një fëmijë i vogël kur Gjini u arratis, tha se kjo histori e kishte tëhequr shumë si përpjekje e jashtëzakonshme e një njeriu, por edhe si një mënyrë për t’u kujtuar shikuesve se si ishte jeta jo shumë kohë më parë.
Shqipëria në SHBA, nëpërmjet Jugosllavisë
Gjini e kishte menduar shumë gjatë largimin e tij. “Vendimi për t’u larguar ishte shumë i vështirë”, tha ai për BIRN.
Me të mbërritur në Ulqin, katër persona me uniforma e çuan Gjinin dhe trupin e Gjekës në Podgoricë, i njohur atëherë si Titograd. Nga aty, Gjini u dërgua në burg në qytetin bregdetar të Kotorrit për një muaj për kalim të paligjshëm të kufirit.
Nga Kotorri, Gjini u dërgua në Beograd, ku u intervistua në ambasadën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
“Ishin rreth 30 të arratisur të tjerë”, kujton ai. “Dikush ishte arratisur nga malet, dikush nga puna, dikush nga ushtria.”
Gjini u lejua të hynte në SHBA, por familja e tij në Shqipëri u internua në një fshat të largët në veri të Shqipërisë.
Kur u kthye për herë të parë, në vitin 1992 pas rënies së komunizmit, të afërmit e mikut të tij të vdekur, Gjekës, e pyetën se çfarë kishte ndodhur me të.
“Ata nuk dinin asgjë”, tha ai. Ai u tregoi se jugosllavët e kishin marrë trupin e Gjekës dhe ua kishin kthyer autoriteteve shqiptare, të cilët e varrosën atë në veri të Shqipërisë, “por familja nuk dinte asgjë”.
“Më pas familjarët nëpërmjet një të njohuri të tyre e gjetën. Ata morën një ekskavator, gërmuan dhe e gjetën.”
Sadiku nuk kishte dëgjuar kurrë për historinë e Gjinit derisa një koleg në një projekt tjetër i tregoi atij për një burrë “të çuditshëm” që kishte notuar për 18 orë nga Velipoja në Ulqin.
“A është ende gjallë?” e pyeti Sadiku. Ai ishte gjallë dhe ishte kthyer në Shqipëri, duke jetuar në qytetin verior të Shkodrës.
Sadiku shkoi të takonte Gjinin dhe ata ranë dakord të rikrijonin notin. Por në vend që të merrte dikë tjetër për këtë, Sadiku donte Gjinin, i cili në atë kohë ishte rreth të 40-tave.
“Ai është një person krejtësisht origjinal dhe kjo më bindi ta marr për dokumentarin, sepse Tonin ishte i çuditshëm, por i vërtetë në të njëjtën kohë”, tha Sadiku për BIRN.
Megjithatë, Gjini dukej “i frikësuar” nga uji kur ata erdhën për të rikrijuar notin, tha Sadiku. “Shumë gjëra kanë ndryshuar dhe ai është më i moshuar tani”.
“Freestyle to Montenegro” është shfaqur në rreth 10 festivale filmi.
i.b. / dita
NJe gabim i vogel: Ne Shqiperine e vitit 1987 nuk kishe sport profesionist, pra as notare profesioniste. Per hir te saktesise, ky zoteria mund te kete qene notar qe konkuronte neper aktivitete, por kursesi profesionist.
Tetembdhjet kilometra not per
t’u bere spiun dhe denoncuar atdheun te armiku shekullor.
Aferim!
K-koqe knuesi,nuk kam faj une perse diku para tre-katerqind vitesh te paret tane u konvertuan ne islam,(kush e pagezoi Hamza Kastriotiin)? O injorant?
as kam faj qe pushtuesit romak erdhen dhe pushtuan trojet e mia dhe mbollen krishtenizmin.Te dyjat bashke po t’i fali.
Aq me pak kam faj,qe per mese gjashtdhjet vite bart kete emer me te cilin me kane emeruar atehere kur me kane lindur.
E ti koqeknuesi jepja motren serbit meqe i paske miq.
Ti Fehmi Beu me cilin e ke, se nuk po te marr vesh?
?
Sportiste profesioniste quheshin ata sportiste (ne te gjitha sportet) qe merrnin titullin mjeshter,ne ngritje peshash ka pasur edhe persona pa mbushur 20-tat.Mjeshterat e sportit merrnin rroga 3-4 here me te medha se tjeret dhe kishin ushqimin gratis,privelegje qe i humbnin kur mbaronin karrieren sportive.Ushqimin gratis e kishte edhe pjesa tjeter e sportisteve qe punonin 5 ore. Mjeshterat e sportit privelegjoheshin me nje vend pune nga Shteti mbasi largoheshin nga sporti, shumices i jepej mundesia te mbaronin Akademin e Sporteve “Vojo Kushi”,duke u punesuar Mesues te Edukimit Fizik.
O Timiiiiiiiiiiiiiiiiiii, asgje nga keto qe thua ti nuk e bejne nje sportist te quhet PROFESIONIST. Sportisti profesionist mer RROGE, per te bere vetem “punen” dmth sportin e tij. Keto mender”privilegjet” qe permend ti si psh ushqimi gratis, puna 5 ore etj. budalliqe, qe ishin nuk po them se jo, ishin vetem nje ndihmese e vogel e me shume per propagande e atij rregjimi leshi. Kot po te pyes une o Timi, ti mos ke qene gje kryetar, a nepunes tjeter i ndonje mender federate ne ate kohe? Edhe edhe nje here sportist PROFESIONIST eshte sportisti sipas standarteve boterore, jo sipas perkufizimit arbitrar e ato “privilegjet”, haha.
E bejne nuk e bejne nje sportist te quhet PROFESIONIST,keshtu quheshin atehere.Sepse ishte regjim leshi u futa tek ambasadat rastin e pare qe mu dha,dhe kam 32 vjet ne Gjermani.Nje lutje.mos bej sherr kur nuk eshte nevoja,sepse te shkrova normal,pa supozime,pa ironi dhe pa ofendime.Kalofsh mire Vllai tem,Zoti qofte me ty.
Tim me fal per pyetjen, mos ke jetuar gje afer Hannoverit? Kam pas nje shok me kte emer aty. Flm.
Historia e Tonin Gjinit eshte prekse, por Tonin, ose Tonçja si e kena thirre ne lagje, nuk eshte e as ka qene i cuditshem. I pafjale, sportist e kojshi i mire ne lagjen Skenderbeg bani zgjedhjen qe e mendoi. Filmi dokumentar eshte i dhimbshem, realist, dhe shume njerezor.
Ke te drejte,Po edhe ti Me emer Fehmi,krenohesh me emra te armiqeve shekullor te shqiptareve per 500 vite..ti morre emrin,fen dhe doktrinen e armiqve shekullor apo jo…Nuk jam serbet me armiq se turqit,nuk ka serb ne Shqiperi,Po mbetje turke si ti asht mbush vendi….me spiuna se kosovaret a ka kjo Bote.kopila serboturq.
Or ti i ? …..Me 1987 nuk kishte sport profesionist? Mos vjen nga ndonje planet tjeter?
PO ti o Didano a je i sigurte qe ishe ne Shqiperi ne 1987. Ku ishin sportistet profesioniste or zoteri, ata qe shkonin 5 ore ne pune dhe hanin dy vakte gratis ne mencen e klubit nuk quhen sportiste profesioniste o Dide, quhen sportiste amatore. A e ben dot dallimin, apo do edhe ndonje vizatim.
Kjo histori tragjike do te thote:
ME MIRE TE HAJE PESHKAQENI NATYROR I ADRIATIKUT SE PESHKAQENI HOMO I GJYLOS NE STEREN KOMUNISTE TE PARTISE SHTET!
Peshkaqeni natyror i demokratoshkërdhatësisë po i ha e asgjeson SOT shqiptarët 30 vjet JO REGJIMI SOCIALISTË I ENVER HOXHËS që lulëzoi shqiprinë me katërfishim të popullësisë me zhdukje të pishës e kandilit me zhdukje të analfabetizmit ,me hapje të shkollave e univeristeteve me shërbim shëndetësor falas në gjithë cepat e shqipërisë ,me industri fabria e uzina ,me bujqësi të përparuar përparuar ,ku prodhohej misër e gruri vendas si floriri me rend e qetësi absolute të garantuar ,pa degjenerim e drogë ,kapitalizmi shqiptarve i mashtroi u mori pasurinë u ” hapi derën e vathës”!… si bagtitë shqiptarët morën arratin vdiqën maleve ,për të punuar si skllevër në vende të huaja pa dekomenta si fise zulu ,u mori nderin, i fundosi në fund të detit si ushqim për peshqit ,pjesës tjetër u shprnadu armët të vrasin njëri tjetrin ,u mori jetën e nderin të punojnë si prostitua rregve botës i la “të lirë të lehin ” të bëjn gam-gam gjithë ditën , po të duan 24 orë në 24 orë rrjesht instaloi korrupsinin galopant si mjet zhvillimi ,këtë e quan demokraci vrasjen përditë në derë të shtëpisë apo paradat gejë ?!…,kjo është borgjezia që kërkoi ky notar Në Serbi dhe Amerikë ,dhe pastaj u kthy të piketoi gafën e MARRZINË E TIJ NË FILM tij ose si emroni ” legjendën tradhtare ” historia e “burrit të çuditshëm” që u arratis me not .Pikrisht këta ishin këta ishin elementë kundrarevulicionar që kan shërbyer edhe si agjentura në shërbim të armiqëve .nga që nuk e nihshin rrezikun që i kanosej e kërcënohej vendit tonë i rrethuar nga gjitha anët me shtete kapitaliste që ha njeriu njerin.Arratisje ,takimet bëheshin mes krerve bandit të asajë kohe të sillnin përçarje ,kur në shqipërnë socialiste lindën shpresa të reja nga një vend i varfër i europës vazhdoi të ndërtoi industrinë e rëndë.Por i shkatrruan antikomunistët më të zi
Tonin Gjini dikur beri buje ne Shkoder per ikjen e tij ,Familje fisnike kam pas te motren e tij ne klase…ato vite ashtu ishin dhe njerezit besonin cdo gje ne Tv jugosllave e italiane se nuk kishte shprese tjeter.Athere iknin,dhe sot ikin ,pas 30 vitesh ,Shqiperia eshte me keq se ishte,athere merrte azil Po Mos te vrisnin ne kufi,sot nuk merr azil,por mund te te vrasin ne rruge,ne shtepi,ne dyqan….Fatkeqesisht asgje nuk ka ndryshu ne Shqiperi ,Vrasjet nuk behen me tek Kloni por ne zona te banume.Respekt per Toninin,Veren,Nikolinin.Familje e nderume
Dabell K – ja nostalgjike
SOT ESHTE KESHTU SE NJASHTU E PROJEKTOI ENVERI SHQYPNINE PARA SE TE NGRINTE KEMBET PERPJETE ME NEXHMIJEN DHE RAMIZIN QE LA PAS
Ja ku e ke Edi Ramen, cunin e Kristaqit, Killerit te pandeshkuar te Enverit qe akuzon Hagen si ne Kohen e Qepes te Partise se Punes, spjegoja fteri-myteberit kete te vertete enveriste se e beri ne breke nga mallengjimi per Enverin dhe Partine dhe nuk e kupton se nga i ka ardhur e liga
Intelektual mavria ,vlersimet e mija për TY ,si përkthyes i veprave të legjendarit Enver Hoxha jan kontribut ,të tjerat i merr era.Unë të vlersoi si intelekt publicistë përkthyes me gamë të gjërë kulturore ,pa harruar dhe përleshjet deri te ofendimet që kemi pasur.në të kaluarën ,vetëm mbetëm pa pi kafen te Tajvani .Koha e socializmit nuk ishte koha e qepës siç e cilëson padrejtësisht ti ,por koha e burrave të shtetit e komunistve të Enver Hoxhës organizatorët dhe udhëheqësit e drejtëperdrejtë i gjithë popullit dhe transformimeve revulicionare që janë bërë pas çlirimit .Militanti leninistë që ishte sh. E nver Hoxha i priu revulicionit popullor dhe ndërtoi shqipërinë bashkë me popullin e në krye të popullit që i prinë partizanve për çlirimin e vendit dhe ndërtimën e shqipërisë socialiste përpara u zhvillue sa 1000 herë rende borgjezo-kapitaliste të neveritëshme që sunduan shqipërinë .Figura e Enver Hoxhës është një figurë e madhe poliedrike .Sepse nuk ka fushë të aktivitetit që të mos jetë shprehur mendimi TIJ filozofik ,forca organizative shembulli personal dhe veprimtaria udhëheqëse brilante.
Miku im ne opoziten enveriste fteri:
AMAN SE ENVERI NUK KISHTE LEXUAR NJE FJALI NGA DOKTRINA KOMUNISTE E BABA MARKSIT DHE NUK E KISH HABERIN NGA MANIFESTI KOMUNIST
Kur hyri Italia e Duces ne Durres Enveri iku me shpuren e Ahmet Zogut deri ne Selanik si i fejuar me motren e vogel te Zogut, por atje e nuhati se anglezet nuk kishin dale ta prisnin Naltmadherine e tij dhe si tinzar i Gjylos qe ishte ja mbathi dhe unkthye ne Tirane te vila e kunatit te tij Bahri Omari ku me pas sollo edhe Nexhmijen qe ishte antare e Partise fashiste qe ne 1939. Hylli i fatit i ra Enverit kur Vukmanoviq Tempo i shkruante nje leter bosit te tij Tito:
KAM GJETUR NE TIRANE NJE NJERI QE PER PARA DHE PUSHTET SHET EDHE NENEN E VET!
Te tjerat i dime te gjithe historira komuniste me tollona dhe bunkere
Kjo ishte kopshti me lule buze Adriatikut,qe leshonte rreze,,ne gjithe boten.Kala e pamposhtur,,Familje te deshperuara,te rinj te pashprese qe merrnin ne sy vdekjen.Me mire i vdekur,se skllav ne duart e xhalateve te enver hoxhes.Edvin Rama,po ben te njejten gje duke lene popullin te varfer me rroga mjerane duke harxhuar gjithe te ardhurat e shtetit per oligarket,.Pyete bythen mire edvin se nuk eshte me Partia,Sigurimi,blloku,qe ju mbronte ju Kasten e Skllavopronareve komunistenga populli i shtypur.
Koment paranoiaku. ke nevoje te shkosh te psikiatri i Sali Berishes, Ylvi Vehbiu, por ai nuk eshte me
Sad! Very sad!
Te me falij Demo.
Komenti im ishte per paranoiakun e mirenjohur me epitetin ironik “intelektual”
K-koqe knuesi,nuk kam faj une perse diku para tre-katerqind vitesh te paret tane u konvertuan ne islam,(kush e pagezoi Hamza Kastriotiin)? O injorant?
as kam faj qe pushtuesit romak erdhen dhe pushtuan trojet e mia dhe mbollen krishtenizmin.Te dyjat bashke po t’i fali.
Aq me pak kam faj,qe per mese gjashtdhjet vite bart kete emer me te cilin me kane emeruar atehere kur me kane lindur.
E ti koqeknuesi jepja motren serbit meqe i paske miq.