SHBA-të kanë nënshkruar një marrëveshje me Ukrainën për shfrytëzimin e përbashkët të burimeve të saj të energjisë dhe mineraleve, pas muajsh negociatash të tensionuara. Të dy vendet kanë rënë dakord të krijojnë një fond investimesh për rindërtim për të nxitur rimëkëmbjen ekonomike të Ukrainës nga lufta me Rusinë.
Sekretari i Thesarit i SHBA-së, Scott Bessent, tha se kjo tregonte se të dyja palët ishin të përkushtuara për paqe dhe prosperitet të qëndrueshëm në Ukrainë. Për Kievin, marrëveshja shihet si thelbësore për aksesin në ndihmën ushtarake amerikane.
Besohet se Ukraina ka rezerva të mëdha mineralesh kritike si grafiti, titani dhe litiumi. Ato janë shumë të kërkuara për shkak të përdorimit të tyre në energjinë e rinovueshme, aplikimet ushtarake dhe infrastrukturën industriale. Marrëveshja vjen në mes të një lufte tregtare të SHBA-së me Kinën, nga e cila burojnë 90% e rezervave aktuale të metaleve të rralla në botë
Sipas deklaratës së Thesarit të SHBA-së të mërkurën pasdite, Fondi i Investimeve për Rindërtim SHBA-Ukrainë, i krijuar rishtazi, njeh mbështetjen e konsiderueshme financiare dhe materiale që SHBA-të i kanë dhënë Ukrainës që nga pushtimi rus në shkurt 2022. Sekretari i thesarit amerikan tha në një deklaratë me video se marrëveshja do të ndihmonte në zhbllokimin e aseteve të rritjes së Ukrainës.
Ndërkohë Kremlini ende nuk i është përgjigjur marrëveshjes. Zëvendëskryeministrja e Ukrainës, Yulia Svyrydenko, e cila fluturoi për në Uashington për të nënshkruar marrëveshjen të mërkurën, tha në një postim në X se fondi i ri do të “tërheqë investime globale në vendin tonë”.
Duke renditur dispozitat e marrëveshjes, ajo tha se ajo do të përfshinte projekte në minerale, naftë dhe gaz, megjithëse burimet do të mbeteshin pronë e Ukrainës. Partneriteti do të jetë i barabartë, në bazë 50:50, shtoi ajo, dhe duhet të ratifikohet nga ligjvënësit në Kiev.
Sipas marrëveshjes, SHBA-të do të kontribuojnë me ndihmë të re për Kievin, shtoi ajo, duke përfshirë, për shembull, sisteme të mbrojtjes ajrore. Presidenti Donald Trump ka këmbëngulur vazhdimisht për marrëveshjen si një parakusht për t’i ofruar Kievit çdo garanci sigurie në të ardhmen.
Çështja kryesore është se drafti i marrëveshjes tregon se Ukraina do t’i japë Uashingtonit akses në disa nga burimet e saj natyrore në këmbim të ndihmës së ardhshme të sigurisë nga SHBA-ja. Por kjo është dukshëm më pak se ajo që donte Trump, që ishte të merrte mbrapsht të gjithë ndihmën ushtarake amerikane të dhënë që nga fillimi i luftës.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka arritur të sigurojë disa lëshime nga Uashingtoni. Marrëveshja u shty pasi autoritetet amerikane thanë se Kievi po përpiqej të bënte ndryshime të minutës së fundit. Të mërkurën pasdite, një burim amerikan i njohur me bisedimet kritikoi Ukrainën për përpjekjen për të rihapur disa kushte që me sa duket ishin finalizuar gjatë fundjavës.
Burimi tha se pikat ngërçuese kishin përfshirë qeverisjen e fondit, problemet me transparencën dhe hapat për të siguruar që të gjitha fondet do të ishin plotësisht të gjurmueshme. Dokumentet teknike u nënshkruan javën e kaluar nga përfaqësuesit e të dy vendeve.
j.l./ dita
Kështu ngjan kur punon për interesat e të huajve. Ç’iu desh Ukrainës të lidhej me Perëndimin dhe të kërkonte të futej në NATO?! Ajo ishte mirë të vazhdonte të mbetej një vend asnjanjës, duke mbajtur marrêdhënie të mira me Perëndimin dhe duke ruajtur marrëdhëniet historike, kulturore, fetare etj me Rusinë. Por hyri në lojën e superfuqive dhe ja si e pësoi. Tani Amerika i kërkon falas gjysmën e mineraleve të saj të rralla si dhe gazin, naftën etj. Meqë e ndihmoi gjatë luftës! Kur zihen atllarët, shkelmat i hanë gomarët.