Njihni Serbinë që nuk njohim në Tiranë…

Në vitin 2021, rreth një duzinë pjesëmarrës në reality show Zadruga panë me indiferentizëm teksa një kriminel i dënuar mbyste një grua derisa ajo humbi ndjenjat..

“Të gjithë miqtë e vajzës sime, i njohin ata. Për brezin e tyre, ata janë thjesht yje televizivë, jo kriminelë apo abuzues të grave, vetëm yje”, tha Dejan Injac, 44 vjeç nga Beogradi, i cili iu bashkua protestave masive të kësaj jave, të cilat, ndër të tjera, kërkojnë heqjen e një shfaqjeje të tillë. “Unë dua që thjesht të ndalohet. Këta njerëz nuk mund të jenë model.”

Injac nuk është i vetëm në këtë. Dhjetëra mijëra njerëz kanë protestuar në rrugë ditët e fundit duke kërkuar ndalimin e shfaqjeve të dhunshme televizive pas të shtënave masive të javës së kaluar që vranë 17 njerëz, përfshirë tetë nxënës, në një shkollë fillore të Beogradit.

Publiku është i ngopur me dhunën e kudogjendur në Serbi, në politikë dhe në televizion. Mafiozët, kriminelët e luftës dhe huliganët e futbollit ftohen rregullisht dhe u jepet hapësirë ​​në mediat pro-qeveritare.

Reality shou-t në Serbi kanë qenë veçanërisht të njohura në dy dekadat e fundit, por vitet e fundit ato janë bërë dukshëm më të dhunshme dhe janë promovuar shumë nga kompanitë televizive pro-qeveritare.

Kultura e krimit ka qenë prej kohësh një përcaktues themelor i shoqërisë serbe. Grupet e krimit të organizuar morën kontrollin e zonave të mëdha të ekonomisë gjatë shpërbërjes së përgjakshme të Jugosllavisë në vitet 1990, kur sanksionet e ashpra perëndimore i detyruan njerëzit e zakonshëm t’i drejtoheshin tregut të zi për nevojat bazë.

Mafiozët dhe anëtarët e grupeve paraushtarake u pasuruan gjatë viteve të luftës, ndërsa pjesa tjetër e vendit luftoi për të mbijetuar, duke çimentuar në sytë e publikut një lidhje të fortë midis pasurisë dhe krimit të organizuar.

Kritikët thonë se mafiozët kanë ndikim të madh në Serbi.

Por reality shou-t i sollën anëtarët e botës së krimit direkt në shtëpitë e njerëzve, me stilin e tyre famëkeq të jetesës të reklamuar si argëtim. Sipas një vlerësimi, deri në 60 për qind e programeve në dy stacionet televizive më të njohura në vend në vitet e fundit përbëhet nga shfaqje të dhunshme.

“Promovim i drejtpërdrejtë i dhunës, krimit dhe mizogjinisë, të cilat  përhapen nga TV, në mediat sociale dhe më pas në gjithë shoqërinë,” tha Savo Manojloviç, një avokat nga Beogradi që mbron anulimin e shfaqjeve të tilla.

“Ata zgjedhin pjesëmarrës me probleme psikologjike dhe një të kaluar kriminale, duke e ditur mirë se çfarë do të bënin në një mjedis të tillë,” tha ai për AFP.

Transmetuesit duket se kanë filluar të bëjnë disa hapa prapa, pas vrasjeve masive dhe protestave të fundit.

“Ne jemi gati të flasim për reality show-t… Por ata (protestuesit) duan kokën time. Ata kurrë nuk kanë dashur asgjë tjetër,” tha Vuçiç në një intervistë këtë javë.

Presidenti, të cilin kundërshtarët e akuzojnë se është edhe vetë i lidhur me kriminelët, është i njohur për stilin e tij konfrontues. Ai dhe partia e tij rregullisht nënçmojnë kundërshtarët politikë dhe rivalët e huaj duke i quajtur në deklarata publike si “llum”, “hajdutë” dhe “pedofilë”.

Seancat e parlamentit dominohen nga fyerje të vrazhda.

“Dhuna është bërë një formë dominuese e komunikimit në Serbi, jo vetëm në televizione. Ne jemi të ekspozuar ndaj mesazheve të vazhdueshme politike se kundërshtarët duhet të shkatërrohen,” i tha AFP Mikloš Biro, një profesor psikologjie në pension. – “Ata synojnë votuesit e pashkolluar, të vetmuar dhe të mjerë”

Profesoresha universitare nga Beogradi Jelena Gjorgjeviç tha se realitetet që shfaqen në rrjetet pro-qeveritare përshtaten në mënyrë të përkryer me klimën aktuale politike në të cilën agresioni shpërblehet më së shumti.

Shfaqjet transmetohen rregullisht krahas emisioneve politike, ku përfshihen intervista të shpeshta me Vuçiçin, anëtarët e partisë së tij dhe aleatët e tjerë.

“Mendoj se ata në mënyrë të ndërgjegjshme dhe strategjike po synojnë votuesit e pashkolluar, të vetmuar dhe të mjerë që kënaqen me programe të tilla dhe i lidhin me televizionin që shikojnë”, tha ajo.

“Është një formë mizore e indoktrinimit të kryer nga pushtetarët”.

Marrë nga AFP, titulli është i redaksisë