Kushtet e pazakonta që lidhen me rrugën e Maqedonisë së Veriut drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian përbëjnë shqetësim, vlerëson Financial Times me rastin e fillimit të kësaj jave të negociatave për anëtarësim në BE me Shkupin dhe Tiranën.
Gazeta shkruan se në vitin 1971, zyrtarët e CIA-s shkruan një dokument 12 faqesh të titulluar “Sindroma maqedonase” që i ka rezistuar kohës si një analizë e qartë e një prej mosmarrëveshjeve më të vështira historike në Evropën Juglindore.
Tensionet rreth identitetit maqedonas mbetën të pazgjidhura, konstatohet në artikull.
Për këto arsye, vlerëson FT, është e parakohshme të festohet fillimi i kësaj jave i negociatave të anëtarësimit në BE me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë.
Gazeta shkruan se liderët evropianë iu përgjigjën me guxim sulmit të Rusisë ndaj Ukrainës duke i dhënë statusin e kandidatit Ukrainës dhe Moldavisë muajin e kaluar.
Ata gjithashtu përshpejtuan procesin për Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, për të mos neglizhuar vendet e Ballkanit Perëndimor që kanë trokitur në derë që pothuajse nga fillimi i këtij shekulli.
Por në nxitimin e tyre për të bërë gjënë e duhur, udhëheqësit e BE-së kanë grumbulluar telashe për të ardhmen, thekson FT.
Gazeta shkruan se liderët evropianë në thelb po i bëjnë thirrje Maqedonisë së Veriut që të anëtarësohet, por thonë se kjo nuk do të ndodhë nëse nuk përmbush një sërë kërkesash rigoroze të vendosura nga Bullgaria, të cilat kanë të bëjnë kryesisht me gjuhën, identitetin kombëtar dhe historinë.
Në çdo hap të negociatave të anëtarësimit, Bullgaria ka fuqinë t’i ndalë ose t’i vonojë ato duke deklaruar se Maqedonia e Veriut po shmang detyrimet e saj, tha FT, duke shtuar se kushtet e Bullgarisë shkojnë përtej kritereve formale për pranim në BE, të cilat kryesisht kanë të bëjnë me përmbushja e standardeve të BE-së për një ekonomi të tregut të lirë, demokracisë dhe inkorporimit të legjislacionit të BE-së në legjislacionin shtetëror.
Për t’u anëtarësuar në BE, asnjë kandidat i mëparshëm nuk është detyruar ndonjëherë t’i dorëzohet kërkesave të një vendi tjetër për çështje të tilla si interpretimet e historisë që nuk mund të kenë kurrë një përgjigje të përhershme dhe fikse.
Por, Bullgaria është anëtare e BE-së që nga viti 2007 dhe Maqedonia e Veriut është kandidate. E vërteta e pakëndshme është se Sofia është përpara, shkruan FT.
Gazeta vlerëson se BE-ja, duke mbështetur qëndrimin e Bullgarisë, si e vetmja mënyrë për të ecur përpara në përgjithësi, jo vetëm që pushoi së qeni një arbitër i paanshëm mes dy vendeve, por gjithashtu bëri të mundur që pengesa të ngjashme të vendosen edhe përballë vendeve të tjera të Ballkanit Perëndimor.
Për shembull, një mosmarrëveshje u ndez këtë muaj midis Kroacisë, e cila është në BE, dhe Serbisë, e cila është kandidate, rreth vizitës së planifikuar të presidentit serb Aleksandër Vuçiç në memorialin në vendin e krimeve kroate kundër serbëve në Luftën e Dytë Botërore.
“Po sikur një ditë Kroacia të ndiqte shembullin e Bullgarisë dhe të kërkonte që Serbia të pranonte leximin kroat të historisë së Jugosllavisë në shekullin e 20-të”, shkruan FT.
Gazeta thekson se në mbrojtje të BE-së, parlamenti i Maqedonisë së Veriut javën e kaluar miratoi një protokoll që përfshin kushtet e Bullgarisë, por shton se kjo është vetëm gjysma e historisë.
Sofia këmbëngul se fqinji i saj duhet të ndryshojë kushtetutën e saj në mënyrë që t’i japë status zyrtar pakicës bullgare në Maqedoninë e Veriut dhe kjo do të kërkojë një shumicë prej dy të tretash në parlament, gjë që aktualisht duket një perspektivë e largët, shton FT.
Problemi i minoriteteve përfshin qasjen e njëanshme të BE-së. Maqedonia e Veriut do të duhet të ndryshojë kushtetutën e saj, por Bullgaria nuk është e detyruar të garantojë të drejtat e pakicës së saj maqedonase, pavarësisht vendimeve të shumta të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut në favor të këtij komuniteti, thuhet në gazetë.
Në të vërtetë, shton teksti, secila palë duhet të tregojë një mirëkuptim më të madh ndaj tjetrës. Që nga ngritja e ndërgjegjes moderne kombëtare maqedonase në shekujt 19 dhe 20, Bullgaria ka luftuar me vetë konceptin e një kombësie të veçantë maqedonase.
Kur Jugosllavia u shpërbë në vitet 1990, Bullgaria ishte vendi i parë që njohu shtetin e ri maqedonas. Por ajo nuk e njeh gjuhën maqedonase, duke e konsideruar atë një degë të bullgarishtes. Një dokument i CIA-s i vitit 1971 thotë: “Sofia pretendon se të gjithë maqedonasit janë vërtet bullgarë etnikë të shkëputur nga atdheu i tyre”, shkruan FT.
Me vlerësimin se ishte jetike që Shkupi të zgjidhte mosmarrëveshjet e tij me Marrëveshjen e Prespës të Greqisë të vitit 2018, FT shton se BE-ja, megjithatë, duke treguar favorizime ndaj Bullgarisë në raport me Maqedoninë e Veriut, mund të ketë vendosur pa dashje një dhëmbëz në rrotat e Projekti i zgjerimit ballkanik i cili, siç pretendohet, e mbështet. /Albanianpost.com
a.m/dita