Nëpërmjet pagesave të kontributeve të sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore, edhe të vetëpunësuarit mund të sigurojnë jo vetëm pensione, por edhe përfitimet nga dega e barrëlindjes, si dhe sigurimin për kujdesin shëndetësor. Autoritetet e sigurimeve shoqërore bëjnë me dije se personat e vetëpunësuar si shitës ambulantë, nga pagesa e kontributeve të sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore përfitojnë vetëm për degën e pensioneve dhe për sigurimin e kujdesit shëndetësor. Person i vetëpunësuar është personi i cili ushtron aktivitet ekonomik dhe siguron të ardhura të rregullta nga veprimtaria ekonomike. Kontributet e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore janë pagesa të detyrueshme, për të gjithë personat ekonomikisht aktivë, ku përfshihen edhe të vetëpunësuarit.
Nga pjesëmarrja në skemën e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore “I vetëpunësuari” në varësi të kushteve që plotëson mund të bëhet përfitues i një prej pesë llojeve të pensioneve që mbulon skema aktuale, që mund të jetë: pension i plotë pleqërie, pension pleqërie i reduktuar, pension familjar, pension invaliditeti, si dhe pension i pjesshëm invaliditeti. Krahas pensioneve të vetëpunësuarit do të mund të sigurojnë edhe shërbim shëndetësor dhe rimbursim ilaçesh, sipas kategorisë në të cilën përfshihen.
Në mbështetje të ligjit nr.7703, datë 11.05.1993 “Për sigurimet shoqërore në Republikën e Shqipërisë”, të ndryshuar, personi fizik, për vete, me dëshirën e tij, kontributet e sigurimeve shoqërore mund t’i llogarisë e paguajë mbi bazën e një page edhe më të madhe nga paga minimale në shkallë vendi deri në kufirin e pagës maksimale për efekt të llogaritjes së kontributeve të sigurimeve shoqërore të punëmarrësit.
Të vetëpunësuarit dhe personat e papaguar të familjes që ushtrojnë veprimtari ekonomike, sigurohen në mënyrë të detyrueshme për barrëlindje, pensione, dhe sigurim shëndetësor. Kontributet e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore për personat fizikë, llogariten me përqindje mbi pagën mujore minimale në shkallë vendi. Kontributet e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore për vete dhe për punonjësit e papaguar të familjes mbi 16 vjeç, që punojnë e jetojnë ligjërisht, llogariten mbi bazën e pagës mujore minimale, e cila është 34, 000 lekë në muaj. Në këto kushte, për kontributet e sigurimeve shoqërore ju do të paguani 23 për qind të pagës minimale mujore prej 34,000 lekësh. Ndërsa për kontributet e sigurimeve shëndetësore ju do të paguani 3,4 për qind të dyfishit të pagës minimale mujore prej 34,000 lekësh.
Kontributet e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore paguhen çdo tremujor, brenda datës 20 të muajit të parë, pas përfundimit të çdo tremujori kalendarik. Pra jo më vonë se datat: 20 Prill, 20 korrik, 20 tetor, 20 janar. Duhet të bëni kujdes pasi, nëse kontributet nuk paguhen në kohë, zbatohen penalitete.
Sipas kushteve të përcaktuara, çdo individ mund t’i paguajë kontributet e detyrueshme të sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore në filialet e bankave të nivelit të dytë ose të postës shqiptare. Pas pagesës së kontributeve të sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore ju dhe pjesëtarët e familjes me të cilët ju punoni do të pajiseni nga Agjencia e Sigurimeve Shoqërore me librezën e kontributeve të sigurimeve shoqërore e shëndetësore “Punëdhënës” quhen të gjithë personat fizikë e juridikë, që punësojnë persona të tjerë me ose pa kontratë.
Përfitimet afatshkurtra
Mbështetur në Ligjin për sigurimet shoqërore, punëdhënësit duhet të llogarisin dhe të paguajnë për punëmarrësit e tyre përfitimet afatshkurtra, si për sëmundje ashtu edhe për barrëlindje. Kur punëmarrësi është i sëmurë ose përkujdeset për fëmijën e sëmurë, që ka në ngarkim, të vërtetuar me raporte mjekesore, kontributet për sigurimet shoqërore e shëndetësore deri në ditën e 14 me raport mjekësor deklarohen njëlloj sikur punëmarrësi të mos jetë i sëmurë dhe paguhen sipas përcaktimit në Kodin e Punës. Kur punëmarrësi vazhdon me raportit mjekësor pa ndërprerje mbi 14 ditë, i siguruar ka të drejtë të marrë përfitime për paaftësi të përkohëshme nga fondet e sigurimeve shoqërore, të cilat llogariten nga punëdhënësi në formularim përkatës dhe dërgohen për konfirmim dhe pages në organet e sigurimeve shoqërore në rrethe. Shuma e pagesës së llogaritur për paaftësinë e përkoshme në punë për çdo punëmarrës, kalon në llogarinë personale të personit pranë bankës të nivelit të dytë për kryerjen e pagesës në lekë.
Nga skema e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore “I Vetëpunësuari” përfiton:
- Pension pleqërie.
- Pension pleqërie i reduktuar.
- Pension familjar.
- Pension invaliditeti.
- Pension i pjesshëm invaliditeti.
- Shërbim shëndetësor dhe rimbursim ilaçesh.