Çfarë është Rakia Shqiptare?
Rakia është një pije alkoolike e njohur për aromat e ndryshme dhe përmbajtjen e lartë të alkoolit. Me një përmbajtje alkooli që zakonisht varion nga 45% deri në 50%, rakia është po aq e fuqishme sa vodka ose whisky — ndonjëherë edhe më shumë. Rakia shqiptare është një pasqyrë e thellë e kulturës dhe traditës sonë, që kalon përtej një pijeje alkoolike. Ajo është një element kyç i identitetit kombëtar dhe mikpritjes shqiptare, me një histori të gjatë që reflekton aftësitë dhe kujdesin e prodhuesve artizanalë. Shija e rakisë shqiptare është një kombinim unik i frutave dhe metodave të vjetra të prodhimit. Në një botë ku produktet industriale po zënë vend gjithnjë e më shumë, rakia e prodhuar në mënyrë artizanale qëndron si një dëshmi e ruajtjes së traditës dhe artit të trashëguar.
Çfarë e bën Rakinë Shqiptare unike?
Ndryshe nga rakia turke, e cila prodhohet me farëra anasoni, rakia shqiptare prodhohet kryesisht duke përdorur fruta. Ajo mund të prodhohet nga një gamë e gjerë frutash, duke përfshirë rrushin, mjedrën, hurmën dhe manën. Shijet e tjera popullore përfshijnë kumbullën, mollën, qershinë dhe dardhën. Pavarësisht nga vendndodhja juaj në Shqipëri, do të hasni raki të prodhuar nga varietete të ndryshme. Në rajone specifike, zgjedhja e frutave për prodhimin e rakisë mund të jetë një çështje e traditës lokale. Për shembull, në jug të Shqipërisë, rrushi është baza më e zakonshme për raki. Në rajone si Korça ose Pogradeci, rakia e bërë nga kumbullat është veçanërisht e zakonshme. Në rajone të tjera jugore dhe veriore si Erseka ose Leskoviku, apo Tropoja dhe Valbona përdoren manaferrat. Qoftë ajo rakia e fortë e bërë nga rrushi apo infuzionet frutore të rajoneve të tjera, rakia shqiptare paraqet artin e distiluesve lokalë dhe vlerësimin e kombit për profilet e ndryshme të frutave. Kjo larmi e mrekullueshme e përbërësve siguron që rakia të kënaqë një gamë të gjerë shijesh, duke e bërë atë një pije vërtet të gjithanshme dhe të dashur në kulturën shqiptare.
Rakia shqiptare ka një histori të gjatë dhe të rëndësishme në kulturën shqiptare. Për shekuj, prodhuesit e rakisë kanë ruajtur traditën e prodhimit artizanal, duke përdorur metoda tradicionale që janë pasuar nga brezi në brez. Kjo pije është një pjesë e trashëgimisë sonë kulturore dhe identitetit kombëtar Në shekujt e hershëm, rakia prodhohejnga fruta të ndryshme, duke përfshirë rrushin, kumbullat, mollët dhe frutat e tjera. Në periudhën e komunizmit, prodhimi i rakisë u rrit dhe përdorimi i saj u bë më i zakonshëm në ceremonitë shoqërore dhe familjare. Ndërsa prodhimi i alkoolit dhe i pijeve alkolike në rrugë industriale në vendin tonë ka filluar në Shkodër në vitin 1921 me investimin e vëllezërve Nikaj dhe disa sipërmarrësish të tjerë të atij qyteti. Shembulli i tyre do të ndiqej nga Siri bej Vlora, i cili dy vjet më vonë do të hapte distelerinë e tij pranë Ujit të Ftohtë. Në pesë vitet në vijim, industrisë së alkoolit do t’i shtoheshin edhe dy operatorë të tjerë, në një kohë që po në këtë periudhë kemi edhe investimin e kapitaleve të huaja në këtë industri.
Llojet më të famshme të rakisë në Shqipëri
Rakia mund të prodhohet nga çdo lloj fruti, por rakitë më të famshme janë ato të rrushit, manit, kumbullës, ftoit, fikut dhe mollës.
Rakia e rrushit të Beratit
- Prodhuar nga rrush i bardhë dhe i zi i rritur në kodrat e Beratit.
- Ka një shije të butë dhe të ëmbël, me një notë të lehtë frutash dhe një fund të gjatë dhe të pasur.
Rakia e kumbullave të Skraparit
- E bërë nga kumbullat më të mira të Skraparit, kjo raki ka një shije të thellë dhe të ëmbël.
- Përdorimi i metodave tradicionale të fermentimit dhe distilimit i jep asaj një cilësi të veçantë dhe autentike.
Rakia e fiqve të Shkodrës
- Prodhimi i kësaj rakie përfshin fiqtë më të mirë të Shkodrës, që japin një shije unike dhe të sofistikuar.
- Ka një aromë të fortë dhe një shije të pasur me nota të thella frutash dhe një strukturë të butë.
Rakia e portokallit të Durrësit
- E prodhuar nga portokallet e freskëta të Durrësit, kjo raki ka një aromë dhe shije të freskët dhe të gjallë.
- Përfekte për ngjarje festive dhe për t’u shijuar në ditët e ngrohta verore.
Rakia e boronicave e Tropojës
- E veçantë për shkak të boronicave të egra të Tropojës, kjo raki ka një ngjyrë të errët dhe një shije të plotë dhe të pasur.
- Një pije sofistikuar që reflekton natyrën e egër të zonës.
Rakia e mollëve e Korçës
- Prodhimi i kësaj rakie përfshin mollët e freskëta të Korçës, duke krijuar një pije të freskët dhe aromatike.
- Ideale për konsum në çdo kohë të vitit, me nota të lehta frutash që e bëjnë shumë të këndshme.
A e dinit se?
Në Arkivin Qëndror të Shtetit në Tiranë, në mesin e qindra fletëve në gjuhën shqipe të shkruara me alfabete origjinale ose alfabetin e Todhrit, siç njihet ndryshe (Shihni foton) janë edhe disa shënime nga Simon Kazanxhiu me receta të kohës mes viteve 1821 dhe 1830. Mes tyre është edhe kjo faqe me këshilla në formë recete për të përmirësuar shijen e rakisë së bërë në shtëpi. Të dhënat e Simon Kazanxhiut në AQSH gjenden në dosjen me emrin e tij dhe janë transliteruar që më parë nga Qamil Haxhihasani dhe më pas nga Robert Elsie. Po e japim këtu të transliteruar recetën e rakisë (f. 50v) me shtesë të shenjave të pikësimit për lehtësim leximi nga ana jonë:
Kur të jetë rakij e keqe qi të ket er e të mos pihet, të marrish drun e plepit t’egër ja drun e laithis, nonjanën këcosh, e ta djegish e të bahet thingill. Pra, atë thingjill ta shtypish, pra, se ta shtypish të marrësh atë rakiin e keqe qi ka er e s’pihet e ta shtijesh në nji imbik ene ti shtijesh atë thingjill të shtypun mrenda më imbikt bashk me atë raki të keqe e ta baish. Nenjiher ajo rakii del e mir, ene ma si vjene era.
Rakinë në kohët e hershme në Shqipëri e përdornin edhe si mjekim tradicional për të përmirësuar shëndetin.
Fan Noli shkruante në një letër të 1919-ës:
“Besniku e di që unë s’e pi, por ma dha për ilaç. Se i vetmi ilaç në të cilin besojnë shqiptarët, është rakia. Dhe qenka ilaç me të vërtetë.
Vetëm dy kupa, dhe m’u ndreq shëndeti…”
Qendra për Angazhim, Transformim dhe Hulumtime në bashkëpunim me Agjencinë për Mbështetjen e Shoqërisë Civile ka publikuar një album guidë për rakinë shqiptare, llojet, metodat e prodhimit, markat më të njohura në Shqipëri dhe zonat turistike që e mbajnë këtë status pikërish prej pijes më të dashur të shqiptarëve.
Për ta shfletuar, kliko Guida -RAKIA Shqiptare
