Pronari i kompanisë fiktive bullgare “Norta Global”, që dyshohet se është përgjegjës për shitjen e radiomarrësve që shpërthyen në të gjithë Libanin, u zhduk në ditën e shpërthimit dhe që atëherë është në kërkim.
Sipërmarrësi Rinson Jose (39 vjeç), i cili jeton në Norvegji dhe është me origjinë nga India, renditet si pronar i “Norta Global”.
Të martën, Jose duhej të linte apartamentin e tij në periferi të Oslos dhe të shkonte në një udhëtim pune të planifikuar më parë, por punëdhënësi i tij kryesor, konglomerati norvegjez i medias NHST Media Group, nuk ishte në gjendje ta kontaktonte dhe të mërkurën në mbrëmje informoi shërbimin e inteligjencës norvegjeze për zhdukjen e tij.
Një ditë më pas, policia lokale njoftoi se kishte nisur një “hetim paraprak për informacionin që ka dalë në dritë”. “Ne jemi në dijeni të informacionit, por nuk kemi asnjë koment për të”, tha Unni Grøndal, një zëdhënëse e policisë norvegjeze në Oslo.
Nuk ka asnjë provë për momentin që të sugjerojë se Jose e ndihmoi qëllimisht Izraelin të ndërhynte te radiomarrësit për të bombarduar anëtarët e Hezbollahut ose se ai ishte në dijeni për operacionin e Tel Avivit.
Jose u transferua në Norvegji në vitin 2015 pas dy vitesh punë për një kompani londineze. Ai jeton në Oslo me gruan e tij dhe ka nënshtetësi norvegjeze, ndërsa fqinjët e tij në një periferi të qetë të kryeqytetit norvegjez i thanë Reuters se nuk dinin shumë për të.
Megjithatë, një nga miqtë e tij i tha uebsajtit norvegjez të lajmeve ‘VG’ se ajo u trondit kur mësoi se emri i tij lidhej me shpërthimet në Liban.
“I gjithë rrethi im i miqve e pëlqente atë. Ai i ruajti flokët e tij për vite me radhë që t’ua dhuronte pacientëve me kancer. Për mua, ai është një burrë me zemër të madhe”, tha ajo.
Sa i përket “Norta Global”, kompania u themelua në prill 2022. Selia e kompanisë është e regjistruar në një ndërtesë në qytetin e Sofjes ku janë të regjistruara gati 200 kompani të tjera. Kompania reklamonte shërbime këshillimi, integrimi të teknologjisë, rekrutimin dhe kontraktimin në faqen e saj zyrtare përpara se të fshihej të enjten.
“A jeni duke kërkuar për një kompani të aftë për t’ju ndihmuar të keni sukses apo për të gjetur zgjidhjen e duhur teknologjike për ju? ‘Mos kërkoni më tej’”, lexohej në faqen e internetit, e cila kishte versione në anglisht, bullgarisht dhe norvegjisht.
Reuters shkruan se ka kontaktuar me Jose, por ai i ka dhënë fund telefonatës kur është pyetur për biznesin në Bullgari. Më herët uebsajti hungarez Telex pretendoi se ‘Norta Global’ ishte e përfshirë drejtpërdrejt në prokurimin e radiomarrësve, duke pretenduar se kompania “organizoi dërgesën dhe ia shiti pajisjet Hezbollahut”.
Por më pas Agjencia Shtetërore Bullgare për Sigurinë Kombëtare njoftoi se kompania bullgare nuk kishte lidhje me blerjen e radiomarrësve që shpërthyen.
i.b./dita
Kontrolloni ne Israel,po ua mbajti.
PO PER CFARE “BOMBARDIMI” ELEKTRONIK FLET O GAZETA E PADITUR DITA?
Fjala eshte per ca pajiseje elektronike sa nje kuti shkrepse te quajtuara PAGER (pejxher) qe komunikojne me mesazhe me njeri tjetrin dhe deri tani ishin te pakapshme nga sulmet kibernetike dhe per disa pajisje WALKIE-TALKIE (uoki-toki) qe duken radio lodra qe perdoren me shume ne objekte ndertim-montimi me nje reze te kufizuar veprimi, ja cfare shkruan BBC:
“Të paktën 32 persona, duke përfshirë dy fëmijë, u vranë dhe mijëra të tjerë u plagosën, shumë prej tyre rëndë, pasi pajisjet e komunikimit, disa të përdorura nga grupi i armatosur Hezbollah, shpërthyen në mënyrë dramatike në të gjithë Libanin të martën dhe të mërkurën. Në raundin e fundit të shpërthimeve të mërkurën, duke shpërthyer radio WALKIE-TALKIE vranë 20 dhe plagosën të paktën 450 njerëz, sipas ministrisë së shëndetësisë të Libanit. Shpërthimet ndodhën në afërsi të një turme të madhe që ishte mbledhur për funeralet e katër viktimave të shpërthimeve të njëkohshme të pagerit të së martës, të cilat vranë të paktën 12 njerëz dhe plagosën rreth 3,000. Ekipet e BBC-së në qytet raportuan skena kaotike në të cilat ambulancat përpiqeshin të arrinin të plagosurit, ndërsa vendasit dyshonin për këdo që përdorte një telefon. Shpërthimet thelluan shqetësimin në shoqërinë libaneze, që erdhën një ditë pas sulmit në dukje të ngjashëm dhe shumë të sofistikuar që synonte mijëra pager të përdorur nga anëtarët e Hezbollahut. Grupi militant fajësoi kundërshtarin e tij, Izraelin. Zyrtarët izraelitë deri më tani kanë refuzuar të komentojnë. Dy firma me bazë në Tajvan dhe Hungari të akuzuara në raportet e mediave për prodhimin e pagerëve kanë mohuar të dyja përgjegjësinë, me qeverinë tajvaneze që thotë se pjesët e ndryshme të pajgerëve nuk ishin nga Tajvani. “Përbërësit janë IC (qarqe të integruara) dhe bateri të nivelit të ulët, mund të them me siguri se nuk janë prodhuar në Tajvan,” tha Ministri i Ekonomisë Kuo Jyh-huei.
Një kompani japoneze e cila me sa duket prodhon telekomandë tha se e ndaloi prodhimin e atij modeli 10 vjet më parë.
Ja çfarë dimë deri tani. Si u zhvilluan sulmet? Raundi i parë i shpërthimeve filloi në kryeqytetin e Libanit Bejrut dhe disa zona të tjera të vendit rreth orës 15:30 me orën lokale (13:30 BST) të martën. Dëshmitarët raportuan se kishin parë tym që dilte nga xhepat e njerëzve, përpara se të shihnin shpërthime të vogla që dukeshin si fishekzjarre dhe të shtëna armësh. Duke cituar zyrtarë amerikanë, New York Times tha se pajgerët morën mesazhe që dukej se vinin nga udhëheqja e Hezbollahut përpara se të shpërthejne. Mesazhet e derguara nga kreret e Hezbollahut në vend të kryenin detyren e tyre rutine derguan sinjale shperthimi tek keto pajisje. Shpërthimet vazhduan për rreth një orë pas shpërthimeve fillestare, njoftoi agjencia e lajmeve Reuters. Menjëherë pas kësaj, një numër i madh njerëzish te lenduar rende filluan të mbërrinin në spitalet në të gjithë Libanin, me dëshmitarë që raportuan konfuzion masiv në departamentet e urgjencës. Skena të ngjashme u zhvilluan në të gjithë vendin në një raund tjetër shpërthimesh të mërkurën, rreth orës 17:00 me kohën lokale (15:00 BST). Raportet sugjerojnë se ishin telekomandë që u hodhën në erë, pajisje që u blenë nga Hezbollahu pesë muaj më parë, sipas një burimi të sigurisë duke folur për agjencinë e lajmeve Reuters. Të paktën një shpërthim ishte afër një funerali që po mbahej në Bejrut për disa nga viktimat e sulmit të së martës, duke krijuar panik tek ata pranë procesionit.
Njëzet persona janë vrarë dhe të paktën 450 janë plagosur, sipas ministrisë së shëndetësisë të Libanit. Nga Tajvani në Hungari dhe nga Hungaria ne Bullgari, shfaqet një pamje komplekse e origjinës së pagerëve. Asnjë pajisje elektronike nuk konsiderohet e sigurt pas sulmeve të pajisjeve në Liban. Çfarë dimë për pajisjet PAGER? Detaje rreth telekomandave të shpërthyer në shpërthimet e së mërkurës janë ende në dritë. Pamjet e xhiruara pas kësaj treguan pajisje të shkatërruara që mbanin markën Icom, një kompani japoneze. Një deklaratë nga firma përshkruan modelin IC-V82 si një radio dore kryesisht per objekte ndertim-montimi, e cila u eksportua në Lindjen e Mesme nga viti 2004 deri në 2014 dhe nuk është dërguar që atëherë. Icom tha se prodhimi i atij modeli u ndal 10 vjet më parë. Është ndalur edhe prodhimi i baterive, thuhet në të. Kompania thotë se nuk është e mundur të konfirmohet nëse IC-V82-të që shpërthyen në sulmet e djeshme u dërguan direkt nga Icom ose përmes një distributori. Ai tha se çdo produkt për tregjet jashtë shtetit u shitej vetëm shpërndarësve të autorizuar të firmës. Por modelet mund të mos jenë as nga Icom. Më herët, një ekzekutiv i shitjeve në degën amerikane të Icom i tha agjencisë së lajmeve AP se pajisjet që shpërthyen në Liban dukej se ishin një produkt i ilegal duke shtuar se ishte e lehtë të gjesh versione të falsifikuara të produktit në internet. Pajgerët që shpërthyen të martën ishin një markë e re që grupimi Hezbollah nuk e kishte përdorur më parë, tha një operativ i Hezbollahut për AP. Një zyrtar libanez i sigurisë i tha Reuters se rreth 5,000 pagera u sollën në vend rreth pesë muaj më parë. Grafiku që tregon se si pajgerët e Hezbollahut mund të kenë shpërthyer si rezultat i një mesazhi të dërguar në pajisje. Etiketat që shihen në fragmente të pagerëve të shpërthyer tregojnë për një model pejger të quajtur Rugged Pager AR-924. Por prodhuesi i saj tajvanez Gold Apollo ka mohuar çdo përfshirje në shpërthimet. Kur BBC vizitoi Gold Apollon të mërkurën, policia lokale po kontrollonte zyrat e kompanisë, duke inspektuar dokumentet dhe duke marrë në pyetje stafin pa dhene asnje deklarate sqarimi. Prodhuesi i pagerëve në Tajvan është i habitur nga lidhja me sulmet në Liban. Themeluesi, Hsu Ching-Kuang, tha se kompania e tij kishte nënshkruar një marrëveshje me një kompani me bazë hungareze – BAC – për të prodhuar pajisjet dhe për të përdorur emrin e kompanisë së tij. Ai shtoi se transfertat e parave prej tyre kanë qenë “shumë të çuditshme dhe te dyshimta”, pa dhënë detaje apo sqarim. BBC Verify ka aksesuar të dhënat e kompanisë së BAC, të cilat zbulojnë se është inkorporuar për herë të parë në 2022. CEO i saj Cristiana Bársony-Arcidiacono i tha NBC se ajo nuk dinte asgjë për shpërthimet. “Unë nuk i bëj pagesat. Unë jam vetëm ndërmjetësi. Mendoj se e ke kuptuar gabim”, tha ajo. Qeveria hungareze tha se kompania nuk kishte “asnjë vend prodhimi apo operimi” në vend dhe ja hodhi fajin Bullgarise. Çfarë e nxiti sulmin e pagerit? Zyrtarë të paidentifikuar amerikanë dhe izraelitë i thanë Axios se shpërthimi i pagerëve në të njëjtën kohë ishte planifikuar fillimisht si hapi hapës në një ofensivë “të gjithanshme” kundër Hezbollahut. Por ditët e fundit Izraeli u shqetësua se Hezbollahu ishte vënë në dijeni të planit – kështu që ata u nisën me herët. Zyrtarët izraelitë nuk i kanë komentuar akuzat, por shumica e analistëve pajtohen se duket se ai qëndron pas sulmit. Prof Simon Mabon, kryetar i Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Universitetin Lancaster, i tha BBC-së: “Ne e dimë se Izraeli ka një precedent të përdorimit të teknologjisë shume te sofistikuar për të gjurmuar objektivin e tij” – por ai e quajti shkallën e këtij sulmi “të pashembullt dhe te papare deri tani”. Lina Khatib, nga Chatham House me seli në Mbretërinë e Bashkuar, tha se sulmi sugjeroi se Izraeli është infiltruar “thellë” në “rrjetin e komunikimit elektronik” të Hezbollahut. Në deklaratën e tij duke akuzuar Izraelin se qëndron pas sulmeve, Hezbollah tha se e mbante vendin “plotësisht përgjegjës për këtë agresion kriminal që synonte gjithashtu civilët”.
Permbledhje nga: intelektuali