Muzeumi Historik Kombëtar dhe Masakra e 4 Shkurtit

Auron Tare

Një miku im më dërgoi një postim të Muzeumit Historik Kombëtar mbi një aktivitet të organizuar për Masakrën e 4 Shkurtit. Kam botuar nga origjinali kujtimet e Kadri Cakranit për këtë ngjarje dhe besoj se kjo ishte edhe arsyeja që më dërguan prezantimin e Muzeumit Kombëtar. Duke qënë se nuk i ndjek aktivitetet e këtij Institucioni nuk kam asnjë ide se me cfarë merret me ky Muze, u interesova pak. Miku im më shkruan se tashmë Muzeu kishte një Drejtor të ri që vinte nga komunitetit rom dhe nuk ishte historian. (Të them të vërtetën një Drejtor institucioni nuk ka përse të jetë historian por administrator i mirë.)

Gjithsesi përtej cështjeve të Drejtorit që nuk më interesojnë apo me perkasin, prezantimi qe pashe ishte nje prezantim tejet amator dhe ne vazhdimesi te nje historiografie te manupuluar qe ne origjine. Masakra e 4 Shkurtit e kryer nga forcat gjermane dhe numri 84-të të vrarë janë dy nga pikat kryesore të manipulimit historik.
Edhe pse dokumentacioni i ri i botuar mbi këtë ngjarje është lehtësisht i gjetshëm, Muzeu Kombetar pra Institucioni më i rëndësishëm i memories kombëtare nuk mer mundimin të japë një pasqyrë realiste të bazuar në dokumentacionin historik.

Muzeu Kombëtar në postimin e tij vazhdon rrëfimin tashme te anashkaluar të Masakrës dhe terrorizimi i banorëve të Tiranës bëhej nga trupat gjermane që gjendeshin në qytet me ndihmën e bashkëpunëtorëve të tyre. Muzeu Kombetar nuk ka marre mundimin te pakten te lexoje dokumentat e arkivit gjerman botuar disa here nga studiuesi Dr. Maringlen Kasmi ku qartesisht vihet ne dukje se gjermanet jo vetem nuk kishin asnje lidhje me kete ngjarje por dhane urdher qe ti rrinin larg ngaterresave midis shqiptareve te perfshire ne kete perplasje.

Në raportin ditor të Divizionit 297, XXI A.K, të datës 3.2.44 shkruhet se

“(…) Gjatë pasdites komunistët organizuan atentate ndaj drejtuesve nacionalistë. Ndër ta ishin edhe ministri Deva dhe Cakrani (Kadri). Si pasojë, grupimet nacionaliste planifikojnë gjatë natës kryerjen e një kundëraksioni. Komandanti i Përgjithshëm (gjerman) urdhëron për trupat (gjermane) në Tiranë rritjen e nivelit të sigurisë duke udhëzuar gjithë trupat dhe instancat gjermane të qëndrojnë larg këtij konflikti (…)” nga shkrim i Dr Maringlen Kasmit ne Gazeten Dita.

Qe gjermanet nuk kishin asnje lidhje me kete Masaker eshte shume e qarte jo vetem nga Kujtimet e Kadri Cakrani por edhe nga nje sere telegramesh te autoriteteve gjermane ne Tirane si ky i me poshtem botuar nga Dr Kasmi.
“Telegram Neubacher derguar Berlinit më 17 shkurt 1944, 13 ditë pas masakrës, ku shkruhet:

“Zhvillimet në Shqipëri mund të konsiderohen ende si të përshtatshme. Shkatërrimi i bandave komuniste vazhdon. Edhe në Tiranë u shkatërrua aparati i Partisë Komuniste nëpërmjet aksioneve spastruese të ndërmarra pa kompromis nga forcat nacionaliste. Qeveria fiton terren, ngritja e Policisë dhe Xhandarmërisë vazhdon, çka premton konsolidim të mëtejshëm të situatës […].

Pra vete gjermanet e cilesojne bastisjen e 4 Shkurtit si nje nderhyrje teresisht e forcave te Qeverise me urdher te Xhaver Deves si dhe te forcave nacionaliste drejtura nga Kadri Cakrani. Njeri Minister i Brendshem i Qeverise Shqiptare dhe tjetri Komandant i forcave te Ballit per Jugun, te cileve ne daten 3 Shkurt ju be atentat perpara Hotel Dajtit duke vrare njerzit e afert te tyre.

Fatkeqesisht Muzeu Kombetar as nuk ka marre mundimin qe te botoje ekstrake nga Kujtimet e protagonisteve kryesore te kesaj ngjarje, Kadri Cakrani Komandanti i forcave te Ballit dhe Xhelal Staravecka ish kuader i larte i Brigades se pare Sulmuese Partizane dhe me vone Komandant i Xhandarmarise se Tiranes. Po keshtu asnje shenim nga dokumentacioni i Xhaver Deves ish Minister i Brendeshem i kohes. Shenime keto qe ne nje Muze Historik duhen parashtruar dhe ballafaquar qe publiku i interesuar te krijoje nje ide sa me te qarte te ngjarjeve historike.

Që historia e 4 Shkurtit 1944 ka qënë një ngjarje jashtëzakonisht e rëndë për qytetin e qetë të Tiranes kjo nuk ka diskutim. Vrasja pa gjygj e nje numer qytetaresh te lidhur apo jo me Levizjen Nacional Clirimtare konsiderohet krim lufte edhe kjo nuk ka diskutim por eshte ne detyren e Muzeumit Historik Kombetar qe ne se mer mundimin per te kujtuar ngjarje te tilla historike te jape nje narrative sa me afer te vertetes bazuar ne dokumentacionin e kohes dhe nga kendveshtrimi i protagonisteve te ngjarjes.
Muzeu Historik Kombetar edhe pse nje institucion pa asnje ndikim ne jeten kulturore dhe historike te kombit nuk duhet dhe nuk ka perse te kthehet ne nje kafene qokash.

P.S sygjerim per Muzeun Historik Kombetar. Ne arkiven Amerikane ne Maryland ka me qindra dokumenta te sherbimeve sekrete amerikane ku vertetohet se pas Luftes se Dyte Boterore Xhafer Deva autor i Masakres se 4 Shkurtit, pjese e Listes se Krimineleve te Luftes qe kerkohej nga Qeveria Shqiptare, ishte nje nga emrat me aktive ne sherbim te agjencise se zbulimit amerikan CIA ne operacione kunder Republikes Popullore te Shqiperise. Jo vetem qe sherbeu per nje kohe te gjate per kete agjenci spiunazhi por u vendos me banim ne Kalifornia dhe ne varrimin e tij moren pjese disa emra te rendesishem te CIA-s amerikane.

Kadri Cakrani autori i dyte i Masakres se 4 Shkurtit pas Lufte ne Listen e krimineleve te Luftes, vendosur ne Itali dhe me vone ne Siri. Nga Siria u pranua nga autoritetet amerikane per tu vendosur ne Amerike së bashku me familje deri ne ndarjen nga jeta. I nderuar nga Kongresi Amerikan per shpetimin e nje numri hebresh gjate luftes emri i tij eshte edhe ne Muzeumin e famshem ne Jeruzalem si personalitet i shquar per shpetimin e hebrejve.

1. Kadri Cakrani
2. Xhafer Deva