Një raketë që mban në orbitë një satelit të Forcave Hapësinore të SHBA-së, mund të ketë hapur një vrimë në atmosferën e sipërme të Tokës, pasi u ngrit me njoftim vetëm 27 orë – një rekord i ri për kohën më të shkurtër, nga marrja e dritës së gjelbër deri në nisjen reale.
Firefly Aerospace, një kompani e kontraktuar nga Space Force, lëshoi një nga raketat e saj Alpha nga Baza e Forcave Hapësinore Vandenberg në Kaliforni, më 14 shtator në orën 22:28, sipas kohës lokale, raportoi faqja motra e Live Science Space.com. Nisja nuk u publikua, ose nuk u transmetua drejtpërdrejt, duke e bërë atë një surprizë të plotë për komunitetin e eksplorimit të hapësirës.
Raketa mbante satelitin Victus Nox të Forcave Hapësinore (latinisht “pushto natën”), i cili do të drejtojë një mision “ndërgjegjësimi i fushës së hapësirës”, për të ndihmuar Forcën Hapësinore të mbajë shënime për atë që po ndodh në mjedisin orbital.
Raketa surprizë fillimisht tërhoqi vëmendjen e njerëzve pasi krijoi një shtëllungë të madhe shkarkimi që mund të shihej nga më shumë se 1,000 milje (1,600 kilometra) larg. Por pasi shtëllunga u shpërnda, një shkëlqim i dobët i kuq mbeti në qiell, që është një shenjë treguese se raketa krijoi një vrimë në jonosferë – pjesa e atmosferës së Tokës ku jonizohen gazrat, e cila shtrihet midis 50 dhe 400 milje (80 dhe 645 km) mbi sipërfaqen e Tokës – raportoi Spaceweather.com.
Kjo nuk është “vrima jonosferike” e parë e vërejtur këtë vit. Në korrik, lëshimi i një rakete SpaceX Falcon 9 krijoi një copëz të madhe të kuqe gjaku mbi Arizona që mund të shihej për qindra milje.
Raketat krijojnë vrima jonosferike kur karburanti nga fazat e tyre të dyta digjet në pjesën e mesme të jonosferës, midis 125 dhe 185 milje (200 dhe 300 km) mbi sipërfaqen e Tokës, raportoi më parë Live Science. Në këtë lartësi, dioksidi i karbonit dhe avujt e ujit nga shkarkimi i raketës bëjnë që atomet e oksigjenit të jonizuar të rikombinohen, ose të kthehen në molekula normale të oksigjenit. Ky proces ngacmon molekulat dhe i shtyn ato të lëshojnë energji në formën e dritës. Kjo është e ngjashme me atë se si formohen aurorat, përveç se dritat e kërcimit shkaktohen nga rrezatimi diellor që ngroh gazrat dhe jo nga rikombinimi i tyre.
Vrimat nuk paraqesin asnjë kërcënim për njerëzit në sipërfaqen e Tokës dhe mbyllen natyrshëm brenda pak orësh, ndërsa gazrat e rikombinuar ri-jonizohen. Firefly Aerospace iu dha kontrata Victus Nox në tetor 2022, por iu tha se do t’i duhej të lëshonte satelitin në një pikë të panjohur në të ardhmen me paralajmërim për më pak se 24 orë. Për ta arritur këtë, ekipi i lëshimit duhej të përditësonte softuerin e trajektores së raketës, të kapsulonte satelitin, ta çonte satelitin në platformën e lëshimit, ta vendoste në raketë dhe të kalonte nëpër kontrollet përfundimtare brenda asaj kohe, sipas një deklarate të kompanisë. Edhe atëherë, moti i keq bëri që ata të niseshin më vonë se sa ishte planifikuar.