Udhëzimet për maturantët, përmbajtja që do të ketë teza e provimit me zgjedhje

Provimi me zgjedhje që do të zhvillohet në datën 24 qershor, është edhe prova e fundit që duhet të kalojnë maturantët për të përmbyllur ciklin e Maturës Shtetërore 2022, e cila më pas i hap udhë nisjes së konkurrimit për studimet e larta universitare në strukturat publike dhe private të arsimit të lartë. Gjatë plotësimit të formularit A1 dhe A1Z maturantët kanë përcaktuar edhe lëndën që do të japin si provim me zgjedhje që është në një nga këto lëndë: Histori, Gjeografi, Kimi, Biologji, Fizikë, Qytetari-Psikologji, Sociologji-Filozofi, Ekonomi, Histori Arti, Histori Muzike, si dhe Histori Baleti.

Provimi i lëndës me zgjedhje do të jetë i strukturuar, ku në përmbajtje do të ketë pyetje me alternativa, si dhe pyetje që kërkojnë shtjellim të argumentuar. Autoritetet e Qendrës së Shërbimeve të Arsimit sqarojnë se testi i secilës lëndë me zgjedhje ndërtohet në mënyrë të tillë që në të, të jenë të përfshira të tri nivelet e vështirësisë: niveli bazë që do të ketë në përmbajtje rreth 40 për qind të pyetjeve, niveli mesatar që po ashtu do të përfshijë rreth 40 për qind të pyetjeve, si dhe niveli i lartë që do të ketë rreth 20 për qind të pyetjeve të destinuara për nxënësit që duan të arrijnë rezultatet maksimale në këtë provim.

Në ndihmë të maturantëve, për secilën lëndë janë përcaktuar tematikat kryesore rreth të cilave duhet të ndaleni në përgatitjet finale për provimin me zgjedhje, ku për secilën prej tyre jepet e detajuar edhe pesha në përqindje e rëndësisë, çka do të thotë se tematikat që kanë peshën më të madhe do të kenë edhe numrin më të madh të pyetjeve që do të jenë në testin final që do të plotësohet ditën e premte të datës 24 qershor.

“Nxënësit duhet të kenë parasysh se, tematika e cila ka peshën më të madhe në përqindje, në test do të përfaqësohet nga një numër më i madh pyetjesh”, bëjnë me dije autoritetet e dikasterit të arsimit.

Lidhur me skemën e vlerësimit, bëhet e ditur se për pyetjet me alternativa përcaktohet se edhe pse pyetjet mund të jenë të nivelit bazë, mesatar dhe të lartë, vlerësimi i tyre në provimet e maturës shtetërore bëhet vetëm me 1 pikë. Ndërsa pyetjet e strukturuara me fund të hapur, janë pyetjet me zhvillim, në të cilat niveli i vështirësisë vjen duke u rritur. Pikët e vendosura përbri pyetjeve të strukturuara ose me fund të hapur varen nga hapat që përdor nxënësi për zgjidhjen e ushtrimit, çka do të thotë se vlerësimi për secilën kërkesë duhet të bëhet me pikë të plota sipas skemës së përcaktuar më herët nga autoritetet e Ministrisë së Arsimit dhe Sportit, si dhe Qendrës së Shërbimeve të Arsimit.

Sipas udhëzuesit të shpërndarë më herët për shkollat, nëse për një pyetje në fletën e përgjigjeve keni mbushur dy rrathë, përgjigja juaj për këtë pyetje do të konsiderohet e pavlefshme dhe do të vlerësohet me 0 pikë. Gjithashtu, bëhet e ditur se nëse për një pyetje nuk keni mbushur asnjë rreth, ajo pyetje do të vlerësohet me 0 pikë. Ndërsa në rastet kur për për një pyetje keni qarkuar alternativën e saktë në test, por nuk keni mbushur rrethin përkatës në tabelën përkatëse të fletës së përgjigjeve, ajo pyetje do të vlerësohet me 0 pikë. Çka do të thotë se përgjigja e plotësuar në test, edhe pse është e saktë do të vlerësohet me zero pikë.

Sipas skemës së përcaktuar nga autoritetet e dikasterit të arsimit, për çdo provim me zgjedhje vlerësimi maksimal do të jetë me 60 pikë, ndërsa për të qenë kalues, maturanti duhet të sigurojë detyrimisht 25 për qind të këtij totali pikësh me të cilat vlerësohet testi. Kandidatët që nuk sigurojnë këtë nivel të kërkuar pikësh, e humbasin të drejtën për të qenë pjesë e garës së pranimeve për studimet në shkollat e larta, përgjatë raundit të parë të pranimeve që do të zhvillohen në mbyllje të muajit korrik. Këta kandidatë duhet të presin sezonin e vjeshtës për të dhënë sërish këtë testim dhe vetëm në rast se rezultojnë kalues do të garojnë përgjatë raundit të dytë të pranimeve që do të zhvillohet në mbyllje të muajit shtator.

Sikundër ka ndodhur me tre provimet e zhvilluara deri më tani, edhe për lëndën e provimit me zgjedhje rregulla të tjera të rëndësishme që nuk duhet të neglizhoni janë edhe paraqitja në kohën e përcaktuar në ditën e testimit, si dhe të keni me vete vetëm mjetet e identifikimit dhe mjetet e lejuara për të plotësuar testin. Ndërkohë që sapo të merrni testin nga administratori i provimit do të duhet të shikoni me kujdes nëse i përket lëndës së përzgjedhur nga ju. Nëse nuk është lënda që ju keni kërkuar, do të duhet të kërkoni ndryshimin e testit dhe të nënshkruani procesverbalin përkatës.

Përfundon provimi i matematikës

Rreth 33 mijë maturantë në të gjithë vendin kanë zhvilluar ditën e djeshme provimin e tretë të detyruar të maturës shtetërore në lëndën e matematikës. Për dy orë e gjysmë me radhë maturantët kanë plotësuar testin e hartuar me pyetjet me alternativa dhe zhvillim.

Qendra e Shërbimeve të Arsimit ka shpallur çelësin me përgjigjet e sakta të këtij testi. Në këtë mënyrë maturantët mund të orientohen në lidhje me pikët e mundshme që do të sigurojnë në provimin e matematikës. Ju mund të shihni çelësin e përgjigjeve të sakta online në faqen zyrtare të Qendrës së Shërbimeve të Arsimit.

Publikimi i notave

Autoritetet e arsimit sqarojnë se tashmë ka përfunduar vlerësimi i testeve të gjuhës së huaj, teksa në proces është edhe korrigjimi i provimeve të gjuhës shqipe dhe letërsisë. Sipas tyre po punohet që vlerësimet e testeve të bëhen brenda një kohe shumë të shkurtër për t’i dhënë mundësinë edhe maturantëve që duan të studiojnë jashtë të kenë në kohën e duhur në duart e tyre diplomat (në ditët e para të korrikut). Për të siguruar mbarëvajtjen e provimeve janë vendosur në dispozicion rreth 167 qendra testimi dhe shtatë mijë mësues administrues

Rezultatet pozitive të tre provimeve të detyruara dhe lëndës me zgjedhje janë vendimtare në përmbylljen me sukses të ciklit të shkollës së mesme, çka më pas i hap udhë edhe procesit të konkurrimit për studimet e larta universitare. Konkurrimin do të mund ta vazhdojnë vetëm kandidatët të cilët kanë mesataren minimale të përcaktuara nga qeveria, teksa duhet më tej të përmbushin edhe kriteret e miratuara nga çdo fakultet për shpalljen e fituesve të rinj që do të pranohen në programet e tyre.

TEMAT NGA KU DO TË MERREN PYETJET PËR TESTIN E PROVIMIT ME ZGJEDHJE:

FIZIKA

Njohuritë dhe konceptet brenda tematikave                      Peshat në (%)

• Kinematika             12%
• Dinamika             15%
• Puna dhe energjia             10%
• Termodinamika             8%
• Elektrostatika             10%
• Rryma elektrike 13%
• Magnetizmi             10%
• Lëkundjet dhe valët. Optika valore             12%
• Optika gjeometrike             6%
• Fizika kuantike             4%

 

KIMIA

Diversiteti përmban 46 për qind të pyetjeve që ndahen :

Struktura e atomit                                                                              10%

Sistemi periodik                                                                                  12%

Periodiciteti                                                                                         5%

Lidhjet kimike                                                                                      11 %

Struktura, lidhjet e karbonit, njohuri tё kimisë organike, formulat   8 %

 

Ndërveprimet përmban 46 për qind të pyetjeve që ndahen:

Simbolet, formulat, barazimet kimike dhe stekiometria                   13 %

Acidet, bazat dhe kripërat                                                                  5 %

Termokimia                                                                                        4 %

Kinetika kimike                                                                                   6 %

Ekuilibri kimik                                                                                      5 %

Ekuilibrat jonike                                                                                  5 %

Elektrokimia                                                                                        8 %

Reaksionet e përbërjeve organike                                                      8%

 

 

HISTORIA

Antikiteti                                                                                             12 %

Mesjeta (shek. IV – XIV)                                                                      13%

Periudha moderne (shek. XV – fillimi i shekullit XX)                           25%

Periudha bashkëkohore (1919 deri më sot)                                       50

 

GJEOGRAFIA

Proceset natyrore dhe shoqërore                                                       40%

Ndërvarësia midis njerëzve, vendeve, rajoneve dhe mjediseve        60%

 

SOCIOLOGJI

Kultura, individi, shoqëria                                                                   13%

Shoqërizimi                                                                                         9%

Devianca                                                                                             11%

Shtresimi gjinor dhe familja                                                               11%

Raca dhe etniteti                                                                                 9%

Analiza sociologjike e besimeve fetare                                               10%

Urbanizimi dhe karakteristikat e punës në shoqëritë më të urbanizuara 11%

Shtresimi i shoqërisë dhe lëvizjet shoqërore                                      9%

Shoqëria tradicionale, moderne, pasmoderne                                   7%

Metodat e kërkimit sociologjik                                                           10%

 

FILOZOFIA

Periudha helenike                                                                                15%

Periudha romake                                                                                10%

Drejtimet filozofike në shekujt e parë të erës sonë                           5%

Mesjeta dhe Rilindja                                                                           15%

Shekulli XVII                                                                                        15%

Shekulli XVIII                                                                                       15%

Shekujt XIX dhe XX                                                                              25%

 

EKONOMIA BËRTHAMË

Tema 1                                                                                                36%

Çfarë studion ekonomia?                                                                    6%

Kërkesa oferta dhe çmimi i tregut                                                      10%

Konsumatori në ekonominë e tregut                                                 4 %

Fillimi i një biznesi dhe financimi i tij                                                  8%

Prodhimi, kostoja dhe të ardhurat e firmës                                       5%

Struktura e tregut                                                                               3%

Tema 2                                                                                                30%

Qeveria dhe ekonomia                                                                       9%

Paraja dhe institucionet financiare                                                    5%

Treguesit kryesorë makroekonomik                                                   12%

Stabiliteti ekonomik dhe politikat makroekonomike                        4%

Tema 3                                                                                                4%

Tregtia ndërkombëtare                                                                      4%

Tema 4                                                                                                30%

Etika e biznesit                                                                                    8%

Aftësi për sukses                                                                                 8%

Financat personale                                                                             6%

Bëhu sipërmarrës!                                                                              8%

 

QYTETARIA

Ligji dhe ne                                                                                          9%

Kushtetuta e Shqipërisë dhe të drejtat e njeriut                                7%

Familja                                                                                                15%

Arsimimi                                                                                              7%

Shëndeti                                                                                              9%

Mjedisi                                                                                                9%

Konsumatori                                                                                       10%

E drejta e punës                                                                                  9%

Siguria rrugore                                                                                    12%

E drejta për informim                                                                         9%

Bashkëjetesa në komunitet (bashkëpronësi)                         6%

 

PSIKOLOGJIA

Studimi i psikologjisë                                                                          10%

Biopsikologjia                                                                                     31%

Zhvillimi                                                                                              21%

Njohja                                                                                                  21%

Variacionet mes individëve dhe grupeve                                           17%

 

MATEMATIKA

Numri                                                                                                  17%

Matjet                                                                                                 15%

Gjeometria                                                                                          13%

Algjebra dhe funksioni (Derivati dhe Integrali)                                  38%

Statistika dhe probabiliteti                                                                17%

 

GJUHA SHQIPE DHE LETËRSIA

Gjuhë shqipe afërsisht                                                                       40 %

Të lexuarit e teksteve të ndryshme (afërsisht 22%)

Përvetësimi i rregullave gramatikore, drejtshkrimore dhe të pikësimit (afërsisht 18%)

 Letërsi bërthamë afërsisht                                                               40 %

Të shkruarit (ese) afërsisht                                                                20 %

 

HISTORI ARTI

Arti figurativ në Antikitet (3000 vjet p.e.s. – 400 e.s.)                        10 %

Arti në Mesjetë (shekujt XI – XV)                                                         5 %

Rilindja Europiane (shekujt XV – XVII)                                                 10%

Arti barok (shekujt XVII – XVIII)                                                           10 %

Arti i kohës së re (shekujt XVII – XX)                                                    15 %

Arti në shekullin XX                                                                 15 %

Arti ilir dhe i qyteteve antike bregdetare                               5 %

Arti bizantin                                                                             5 %

Arti pasbizantin                                                                       5 %

Art i Rilindjes Kombëtare Shqiptare                                       5 %

Arti i periudhës së Pavarësisë                                                 5 %

Arti i periudhës së pas çlirimit (1945 deri më sot)                  10 %

 

HISTORI BALETI

Folklori koreografik                                                                10 %

Historia baletit shqiptar                                                          20 %

Historia e baletit botëror                                                        70 %

 

HISTORI MUZIKE

Kultura muzikore në Rilindje                                                  8%

Kultura muzikore në Barok                                                     10%

Kultura muzikore në Klasicizëm                                             25 %

Kultura muzikore në Romantizëm                                          37 %

Kultura muzikore në shek. XX                                                 10 %

Kultura muzikore shqiptare                                                    10 %

 

BIOLOGJIA

Diversiteti 30% që përfshin temat:

• Molekulat biologjike (Enzimat, karbohidratet, yndyrat, proteinat, acidet nukleike, ndërtimi i ADN, ARN, dyfishimi i AND)
• Sinteza e proteinave
• Ndërtimi dhe funksionimi i qelizave eukariote dhe prokariote
• Trashëgimia
• Gjenetika e popullatave
• Mbarështimi selektiv dhe teknologjia në gjene

 

Ciklet me 16 për qind, duhet të mësoni temat:

• Shndërrimet energjitike
• Fotosinteza – Faza dritore
• Frymëmarrja qelizore
• Roli i ATP-së në transportin aktiv, Fosforilimi oksidativ, Fosforilimi në nivelin e substratit
• Cikli qelizor te eukariotët Mitoza dhe Mejoza
• Gametogjeneza te gjitarët (njeriu)
• Gametogjeneza te bimët

 

Sistemet që përfshin  51 % të pyetjeve, temat ku duhet të ndaleni janë:

• Mekanizmat e transportit qelizor
• Ndërtimi dhe funksionimi i sistemit të qarkullimit;
• Transporti te bimët
• Ndërtimi dhe funksionimi i sistemit të frymëkëmbimit te njeriu
• Sistemi imunitar
• Homeostaza
• Koordinimi dhe kontrolli nervor tek njeriu
• Koordinimi dhe kontrolli hormonal tek njeriu
• Hormonet bimore
• Ndërtimi dhe funksionimi i sistemit ekskretues
• Ndërtimi dhe funksionimi i sistemit tretës

Ndërveprimet që përfshin njohuritë mbi ekosistemet me 3 %