Së fundmi, SHBA duket se është gati të rrezikojë gjithçka për të mbrojtur Tajvanin – por çfarë është kaq e rëndësishme për këtë ishull të vogël në Azinë e largët?
Që pas nisjes së pushtimit rus në Ukrainë, sytë e botës u kthyen për nga Azia dhe frika e një konflikti të mundshëm mes Tajvanit dhe Kinës vazhdon ende.
Sa probabilitet ka një sulm i tillë dhe cilat do të ishin pasojat?
Ministri i jashtëm tajvanez e ka quajtur sulmin e Rusisë në Ukrainë një shkelje të Konventës së OKB-së, duke shprehur shqetësimin se ishulli i vogël aziatik mund të ketë të njëjtin fat.
Në të njëjtën kohë, Kina ka refuzuar kategorikisht ta quajë vendimin e Rusisë për të pushtuar Ukrainën një ‘sulm pushtues’ apo ‘akt luftarak’ duke njohur deri sot, të drejtat e Rusisë për të ‘mbrojtur sovranitetin e saj’.
Ku ngjasojnë Tajvani dhe Ukraina?
Pavarësisht faktit se ky krahasim nuk është ideal, Tajvani – njësoj si Ukraina – ka jetuar gjatë nën hijen e një superfuqie si Kina e cila ka refuzuar gjithnjë ta njohë ishullin si një shtet të pavarur.
Në të njëjtën kohë, Pekinin ka nisur rregullisht avionë luftarakë drejt qiejve tajvanez nën petkun e “stërvitjeve ushtarake’.
Të dy liderët edhe ai kinez, Xi Jinping edhe ai rus, Vladimir Putin, i kanë mëshuar prej kohësh të njëjtës propagande, që vë në punë nostalgjinë e një të shkuare të lavdishme imperialiste me anë të së cilës ata po justifikojnë edhe pretendimet e tyre territoriale të viteve të fundit.
Presidenti kinez i ka ushtruar gjithnjë presion Tajvanit që të mos kërkojë pavarësinë nga Kina, në të njëjtën mënyrë që Putin ka paralajmëruar vazhdimisht Ukrainën që të mos bëhet pjesë e aleancave me perëndimin siç është anëtarësimi në NATO.
Ku ndahen Tajvani dhe Ukraina?
Sidoqoftë, mes Ukrainës dhe Tajvanit ka një diferencë të rëndësishme.
Së pari, edhe pse shumica e shteteve nuk e njohin Tajvanin si shtet të pavarur, ishulli është një partner tregtarë kyç i Shteteve të Bashkuara të Amerikës si dhe një pikë strategjike në zinxhirin e furnizimit global.
Ky ishull dominon fuqishëm industrinë e makinerive elektrike si vendi kryesor në prodhomini e mikroçipeve që përdoren në teknologjitë më të avancuara civile dhe ushtarake, duke nisur nga makinat, telefonat celularë, kompjutera, pajisjet ushtarake, mjekësore, inxhinierike etj.
Praktikisht, ato janë pulsi i teknologjisë globale.
Gjithashtu, pozicioni strategjik i Tajvanit, e ka kthyer atë në një zonë të rëndësishme për bazat ushtarake amerikane në Oqeanin Paqësor.
Dhe mbi të gjitha, në një kohë kur administrata Biden është shprehur e bindur se edhe në rast konflikti, SHBA dhe NATO nuk do të dërgojnë kurrë trupa për të mbrojtur ukrainasit, në rastin e Tajvanit çështja ndryshon katërcipërisht.
Politika e njohur si ‘ambiguiteti strategjik’ ka shërbyer prej kohësh si shtyllë parandaluese e SHBA-së ndaj Kinës.
Shqetësimi i shumë analistëve në Tajvan ama, është se një Perëndim i shpenguar dhe një kundërpërgjigje e dobët ndaj pushtimi rus në Ukrainë, mund të mobilizojë Partinë Komuniste Kineze që të shtojë trysninë mbi ishullin tajvanez duke përdorur manovra që qeveria e Tajvanit i ka quajtur ‘taktikat e zonës gri’ – që kanë të bëjnë me faktin se Kina nuk ka reshtur kurrë së pretenduari se ishulli i vetëqeverisur i Tajvanit është territor kinez.
o.j/dita
Pra Tajvani nuk na qenka teritor kinez, por eshte ……. “teritor” amerikan.
Jeni ftof n’tajare.
Tajvani nuk eshte pjese e OKB dhe nuk mund te kete mbrojtjen e saj.
Pas Hong Kongut, Makaos rradhen per t’u bere pjese e Kines e ka Tajvani phjese te [padiskutrueshne te teritorit te saj.
Ik ha ndonje sallator deti Kinez
I. Ku ngjasojnë Taivani me Ukrainën?
1. Nuk arrij te “perceptoj ndonje ngjashmeri esenciale” midis Taivanit dhe Ukraines.
2. Kinezët e Taivanit dhe të Kinës i kane perkatur te njejtës kulture, kane te njejten gjuhe, por ka nje dallim te madh me Ukrainen:
2a. Nje e treta e Ukraines, ajo perendimore, ka qene pjese e Polonisë.
2b. Pjesa lindore eshte kryesisht e lidhur me Rusinë.
2c. “Pjesa qëndrore” e Ukrainës kane qene “Simpatizante te Rusise” por pas “likuidimit te kulakeve” nje pjese e madhe e tyre do te kete qene, “të pa kenaqur”.
3d. Por lufta per “çlirimin e Ukraines” nga “pushtimi Gjerman”, nga forcat e “ushtrise të kuqe”, besoj se i ka zbutur ndjeshëm pakënaqësitë e “lart permendura”, te nje pjese te popllsisë te Ukrainës.
II. Ku ndahen Taivani dhe Ukraina?
1. Ne luften e dyte boterore, Ukraina u pushtua nga Gjermania, por u çlirua nga ushtria Ruse.
2. Rusia nuk e ndaloj “Republikën e Ukrainës”, ish pjese e Bashkimit Sovjetik, te behet “shtet indipendent” pas vitit 1990.
3. Taivani me Kinen ka qene gjithmon bashkë, por pas vitit 1949 u ndane per shkak te luftes civile ne Kinën kontinentale.
4. Pergjegjesia per kete ndarje është e kinezëve te “Kinës Kontinentale” qe ishin “komuniste” dhe pjesëstjetër qe ishin “nacionaliste” te cilet u shperngulen ne Taivan.
5. Në kete luftë ideologjike dhe per pushtet, këto dy grupime e përçanë Kinën dhe ato “Mbajne Pergjegjësi të plotë” për këtë situatë, “qe ndodhen sot”.
6. Kina nuk ka te drejte ligjore ta aneksoje Taivanin.
7. Taivani nuk eshte nje shtet i okupuar nga nje fuqi e huaj.
8. “Ato mund te bashkohen” kur të dy palët ta shohin të arësyshme, dhe kur populli i Taivanit mund te “vazhdoje menyren e jetesēs”, që eshte mësuar ta gëzojë, pas viti 1949. Kjo përbën 90% te popullates.
9. A mund, “ti japë Kina garanca Taivanit kur aeroplanet, flota Kineza, propaganta qeveritare, po e tmerron popullaten e Taivanit?
10. Ndofta, pas 50 vitesh, kjo situate mund te ndryshoje me “mierekuptim, por jo me presion”, që në këtē moment eshte “Nje presion me te vërtetë i jashtezakoneshëm”.
Plani i Kultit Global, eshte qe Kina te zvendesoj Ameriken ne arenen nderkombetare ne te ardhmen. Kines i eshte caktuar te jete avangardi i krijimit te kushteve drejt rendit te ri Boteror dhe Qeverise Globale Diktatoriale. Ne aleance me Kinen, jane dhe shtetet anetare te BRICS, Rusia, India, Irani, Afrika e Jugut dhe Brazili.
Plani inediat eshte qe te zhvlerezohet gradualisht Dollari Amerikan, Euro dhe valutat perendimore dhe te forcohen Juani Kinez dhe Rubla drejt implementimit global te kriptovalutes dixhitale nga Bankat qendrore. Gjithashtu po pergatitet nje konflikt ushtarak Kine-SHBA. Ana tjeter e konfliktit Nato-Rusi ka filluar tashme ne Ukraine.